همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر

حامد امیری

همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر

مترادف تاجر: بازرگان، پولدار، پیشه ور، ثروتمند، سوداگر، غنی، معامله گر
متضاد تاجر: فقیر
برابر پارسی: بازرگان، بازاری، داد و ستدگر، سوداگر

فارسی به انگلیسی

مترادف ها

لغت نامه دهخدا

تاجر. [ ج ِ ] ( ع ص ، اِ ) بازرگان. ( دهار ) ( منتهی الارب ). سوداگر. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). عَجوزْ. ( منتهی الارب ). رَقاحی . ( اقرب الموارد ). آنکه خرید و فروش کند برای سود کردن :
باد همچون دزد گردد هر سوئی دیباربای
بوستان آراسته چون کلبه تاجر شود.

|| می فروش. || دانای کار. || ناقه ای که خریدار گیر باشد. کاسد ضد آن. ( منتهی الارب ). رجوع به بازارگان و بازرگان شود.
تاجر. [ ج ِ ] ( اِخ ) پیرنیا آرد: پارسیها داریوش را تاجر. خوانند. چه او در هر کاری چانه میزد. ( ایران باستان ج 2 ص 1471 ).

فرهنگ فارسی

فرهنگ معین

فرهنگ عمید

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تاجر (در فارسی: بازرگان؛ در ترکی: بَزِرگان)، کسی که سرمایه خود را در خرید و فروش و ورود و صدور کالاها به کار اندازد.
واژه تاجر در زبانهای سامی کاربردی دیرینه دارد. در اَکدی به صورت ru ªru /tamga ªtamka، در آرامی ªra ªtaga، در سریانی ªtagora و در ماندایی tangara آمده است. بر پایه شواهد بر جای مانده از شعر جاهلی، معنای اولیه واژه تاجر در عربی خمّار (فروشنده شراب) بوده است. کهنترین و مهمترین سند درباره تاجران در زبان عربی به دوره حکومت قَتَبان ( سده ۲۵ـ۱۱ ق م) بازمی گردد. این سند بیانیه فرمانروای دولت قتبان خطاب به تاجران قتبانی است و در آن واژه تجارت به صورت ش ت ی ط نوشته شده است.
نقش تجار
نقش تجار از نظر اجتماعی، به عنوان انتقال دهندگان دین و فرهنگ ، بسیار مهم بوده است. آنان از دیرباز ناخودآگاه انتقال دهندگان فرهنگ بوده اند. شواهد تاریخی حکایت از آن دارد که انتشار مسیحیت در شام و آیین زردشت در عراق و یمن از طریق آنان صورت گرفته است. به نوشته ابن قتیبه در دوره جاهلی برخی از افراد قبیله تمیم زردشتی بودند، در قبیله قریش نیز عده ای مانوی بودند و این مذاهب از طریق تاجران حیره در میان آنان رواج یافته بود. در گسترش اسلام در چین نیز تاجران نقش داشتند. به نوشته فنگ جین یوان نخستین کسانی که اسلام را به چین بردند، بازرگانانی بودند که در دوران سلسله های تانگ و سونگ (حدود قرن اول و دوم) به چین سفر می کردند. بعدها از میان این همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر بازرگانان شخصی با عنوان «کدخدا» انتخاب شد تا امور داخلی محله های بازرگان نشین را اداره کند. او رهبر سیاسی و حاکم شرع و مسئول حل و فصل اختلافات مسلمانان بود و امامت نماز جماعت را نیز برعهده داشت. گمان می رود کدخدا همان وکیل التجار بوده باشد.تجار از دیرباز در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نقش مهمی داشته اند و عواملی در ظهور و شکل گیری آنان تأثیرگذار بوده است، از جمله بنای اقتصادی، محیط جغرافیایی، اوضاع سیاسی و تراکم نقدینگی. در جوامعی که اقتصاد بر مدار کشاورزی است یا در اوضاع خاصی مانند جنگ قرار دارند، معمولاً وضع تاجران روشن نیست.
وضع بازرگانان
درباره وضع بازرگانان در ایران باستان اطلاع چندانی در دست نیست. پاره ای شواهد حاکی از گستردگی روابط بازرگانی در داخل و خارج پادشاهی ایران است، اگرچه اقتصاد ایران در دوره باستان بیش تر مبتنی بر کشاورزی و کسب غنایم بود تا بازرگانی. گویتین بر آن است که افزون بر این، اشراف ایران دیدگاهی تحقیرآمیز نسبت به بازرگانان داشتند، در حالی که گاه در جوامع دیگر عکس این دیدگاه وجود داشت، چنانکه در نظام طبقاتی هند، تجار پس از روحانیان و جنگاوران، طبقه سوم را تشکیل می دادند. در دوران جاهلیت و صدر اسلام نیز ملوک و سران قبایل و اشراف و مالکان بزرگ در واقع تاجر بودند و با غله و دیگر محصولات کشاورزی تجارت می کردند.
پیمان ایلاف
.

[ویکی فقه] تاجر (تاریخ). تاجر (در فارسی: بازرگان؛ در ترکی: بَزِرگان)، کسی که سرمایه خود را در خرید و فروش و ورود و صدور کالاها به کار اندازد.
واژه تاجر در زبانهای سامی کاربردی دیرینه دارد. در اَکدی به صورت ru ªru /tamga ªtamka، در آرامی ªra ªtaga، در سریانی ªtagora و در ماندایی tangara آمده است.
محمدجواد مشکور، فرهنگ تطبیقی عربی با زبانهای سامی و ایرانی، ج۱، ص۹۶.
نقش تجار از نظر اجتماعی، به عنوان انتقال دهندگان دین و فرهنگ ، بسیار مهم بوده است. آنان از دیرباز ناخودآگاه انتقال دهندگان فرهنگ بوده اند.
سعید افغانی، اسواق العرب فی الجاهلیّه والاسلام، ج۱، ص۴۳.
درباره وضع بازرگانان در ایران باستان اطلاع چندانی در دست نیست. پاره ای شواهد حاکی از گستردگی روابط بازرگانی در داخل و خارج پادشاهی ایران است،
رومن گیرشمن، ایران از آغاز تا اسلام، ج۱، ص۲۰۵ـ ۲۱۰.
.

دانشنامه عمومی

تاجر (فیلم). تاجر (به تلگو: Businessman) فیلمی محصول سال ۲۰۱۲ و به کارگردانی پوری جاگاناد است. در این فیلم بازیگرانی همچون ماهش بابو، کجال آگاروال، پراکاش راج، نثار، راضا مراد ایفای نقش کرده اند.
۱۳ ژانویه ۲۰۱۲ (۲۰۱۲-01-۱۳)

دانشنامه آزاد فارسی

از نظر حقوقِ معاملات، کسی که به کار تجارت می پردازد. قانون برای تجّار تکالیف و مسئولیت های خاصی را پیش بینی کرده است. ملاک تشخیص عمل تجاری از غیرتجاری، قصد اِنتِفاع است. مادۀ ۱ قانون تجارت، معاملات تجاری را چنین تعریف کرده است: ۱. خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجارۀ اَعَم از این که تصرّفاتی در آن شده یا نشده باشد؛ ۲. تَصدّی به حمل ونقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد؛ ۳. هر قسم عملیات دلّالی یا حقُّ العمل کاری یا کمیسیون یا عاملی و همچنین تصدّی به هر نوع تأسیساتی که برای انجام بعضی از امور ایجاد شود، از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیداکردن خدمه یا تهیه و رساندن ملزومات و جز آن ها؛ ۴. تأسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه، مشروط بر این که برای رفع حوایج شخص نباشد؛ ۵. تصدّی به عملیات حراجی؛ ۶. تصدی به هر قسم نمایشگاه های عمومی؛ ۷. هر قسم عملیات صَرّافی و بانکی؛ ۸. معاملات بَرَواتی اعم از این که بین تاجر یا غیرتاجر باشد؛ ۹. عملیات بیمۀ بحری و غیربحری؛ ۱۰. کشتی سازی و خرید و فروش کشتی و کشتی رانی داخلی و خارجی و معاملات راجع به آن ها. علاوه بر موارد فوق که اَعمال تجارتی ذاتی نام دارد، پاره ای معاملات دیگر به اعتبار تاجربودن متعاملین یا یکی از ایشان، تجارتی محسوب می شود، مانند معاملات بین تجّار و کسبه و صرافان و بانک ها و، کلیۀ معاملات تاجر با غیرتاجر که برای رفع حوایج تجارتی خود می نماید، و کلیۀ معاملات خدمه یا شاگرد تاجر که برای امور تجارتی ارباب خود می کنند، کلیه معاملات شرکت های تجارتی. موضوع معاملات تجارتی اموال منقول است و معاملات غیرمنقول، تجارتی محسوب نمی شود. ازجمله تکالیف تاجر، نگهداری دفاتر تجارتی معین، دفتر روزنامه، دفتر کل و دفتر دارایی است که کلیۀ معاملات تجّار باید در آن ها ثبت شود. دفاتر تجّار که مطابق قانون تنظیم شده باشد، بین تجّار و در امور و معاملات تجارتی آن ها، سَنَدیّت دارد و بر علیه آن ها قابل استناد است. در مورد تاجری که نتواند بدهی خود را بپردازد، اِعسار به کار نمی رود، بلکه در صورتی که تاجری به مدت سه روز از پرداخت دیون خود ناتوان گردد، متوقف می شود و حالت او را از نظر حقوقی توقُّف گویند و با ترتیبات خاصی، خود او یا هر ذینفعی می تواند از دادگاه، صدور حکم توقف و سپس ورشکستگی او را تقاضا کند.

جدول کلمات

فارسی به عربی

پیشنهاد کاربران

با درود
برای روشن شدن ریشه واژه "تاجر" ابتدا باید ریشه واژه ای که اسباب تجارت است روشن شود، یعنی واژه بسیار مبهم "متاع":
واژه "متاع" ریشه در واژه های فارسی "ماه تاب" به معنی " سنگ درخشان" و همان "گوهر" دارد.
بدین گونه که واژه فارسی "ماه تاب" با ورود به زبان ترکی قدیم تبدیل به واژه "ماتاف" با کاربرد معنایی "تحفه" شده و سپس با ورود به زبان های بین النهرین ( سامری ( شامری ) و عربی ) تبدیل به واژه "متاع" با کاربرد معنایی "کالای ارزشمند" شده است.
با این توضیح، ارتباط واژه "متاع گیر " یا "متاگیر" با واژه های "تاگیر" ، "تاگور" ، "تاجیر" ودر نهایت "تاجر" آشکار می شود. واژه "متاگیر" با حذف حرف "م" به علت راحتی در تلفظ عامیانه در طی زمان، جای خود را به واژه بی معنی "تاگیر" داده و با ورود دوباره به زبان عربی حرف "گ" به حرف "ج" تغییر یافته، واژه تاجیر بوجود آمده و در زبان فارسی جدید "تاجر" تلفظ شده است. پس واژه "تاجر" با واژه" گوهر فروش" هم معنی است و ریشه در واژه فارسی "ماه تاب گیر" دارد. کما اینکه درآمد اصلی خانواده پدری شاعر پرآوازه هندوستان، آقای "تاگور" تجارت بوده است و ایشان بیان کرده اند که اصالت خانوادگی ایرانی دارند.
بدرود

وبلاگ حقوق تجارت

فایده تنظیم دفاتر تجارتی
١- با تنظیم دفاتر تجارتی، تاجر بر تجارتخانه خود نظارت نموده و بر آن اشراف پیدا میکند.
٢- با تنظیم دقیق دفاتر تجارتی می توان میزان مالیات بر درآمد تاجر را براساس دفاتر
تعیین نمود.
٣- دفاتر تجارتی به عنوان سند تحت شرایطی در دادگاه قابل استناد هستند.

انواع دفاتر تجارتی:
١- دفتر روزنامه
٢- دفتر کل
٣- دفتر دارایی
۴- دفتری کپیه
دفاتر تجارتی دارای انواع و اقسام مختلفی است ولی دفاتر قانونی که هر تاجری
به استثنای کسبه جزء ملزم به تنظیم آنها می باشد چهار دفتر روزنامه، کل، دارای و
کپیه می باشد.

دفتر روزنامه
طبق ماده ٧ قانون تجارت دفتر روزنامه دفتری است که تاجر به طور روزانه تنظیم می کندو
به ترتیب تاریخ روز کلیه اعمال تجارتی را در آن به ثبت می رساند. پس دفاتر روزنامه از حیث
تاریخ انجام معاملات مرتب بوده و گزارشگر فعالیت روزانه تاجر است.

دفتر کل
طبق ماده ٨ قانون تجارت دفتر کل دفتری است که در آن انواع و اقسام معاملات از
یکدیگر تفکیک شده و هر نوعی در صفحه مخصوص به خود ثبت می شود . تاجر هر
هفته یک بار از روی دفتر روزنامه، دفتر کل را تتظیم همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر می کند.

دفتر دارایی
دفتر دارایی که هر سال یک مرتبه تا پایان ١۵ فروردین سال بعد تنظیم می شود
دفتری است که در آن صورت جامعی از کلیه اموال و دارایی تاجر نوشته شده و به
امضای او می رسد. تعریف این دفتر در ماده ٩ قانون تجارت آمده است.
در عمل به جای دفتر دارایی، ترازنامه تنظیم می شود.

دفتر کپیه
طبق ماده ١٠ قانون تجارت دفتر کپیه دفتر ی است که در آن تاجر کلیه اسناد خود
را ثبت کرده و به ترتیب شماره بایگانی می کند.

طرز تنظیم دفاتر تجارتی
طرز تنظیم دفاتر تجارتی از ماده ١١ تا ماده ١٣ قانون تجارت پیش بینی شده
است.

- طبق مقررات این مواد پس از تهیه دفاتر تجارتی به جز دفتر کپیه باید توسط
نماینده ثبت امضاء شود.

- تمام دفاتر تجارتی باید شماره صفحه داشته باشد.

- دفاتر باید قیطان کشی شود و مأمور ثبت پس از شمارش صفحات دو طرف قیطان را با مهر
سربی منگنه می کند . جمع تعداد صفحات با قید تاریخ و نام صاحب دفتر در صفحه
اول همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر و آخر نوشته شده توسط مأمور مثبت و امضاء می شود.
- دفاتر باید منظم و مرتب تنظیم شوند و خط خوردگی، تراشیدگی، لاک گرفتگی و
. نداشته باشند.
- حاشیه نوشتن یا نوشتن بین سطور ممنوع است.
- گذاشتن جای سفید در دفتر یا همانند نبودن فاصله بین سطرها نباید صورت گیرد.

ضمانت اجرای عدم تنظیم دفاتر تجارتی و عدم رعایت تشریفات و نحوه
تنظیم دفاتر تجارتی
طبق ماده ١۵ قانون تجارت اگر تاجری علی رغم پرداختن به شغل تجاری دفتر
تنظیم نکند یا دفاتر خود را چنانچه در قانون آمده تنظیم ننماید جریمه می شود .
میزان جریمه دویست تا ده هزار ریال است که امروزه مبلغی ناچیز است.
مطابق بند ٣ ماده همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر ۵۴٢ قانون تجارت اگر تاجری ورشکست شود و ثابت شود دفاتر
تجارتی تنظیم نکرده یا دفاتر او ناقص بوده یا بی ترتیب تنظیم شده است ممکن
است ورشکسته به تقصیر شناخته شود.
ورشکستگی به تقصیر جرم بوده و طبق قانون مجازات اسلامی ۶ ماه تا ٢ سال حبس دارد.
اگر تاجر ورشکسته ای دفاتر خود را مفقود نموده یا از بین ببرد ورشکسته به
تقلب شناخته شده و یک تا پنج سال حبس دارد.

مدت نگهداری از دفاتر تجارتی
چون در قانون آیین دادرسی مدنی سابق مرور زمان مربوط به دع اوی منقول ١٠
سال بود و پس از گذشت این مدت و با ایراد خوانده دعوی مسموع نبود لذا ماده ١٣
قانون تجارت تا ١٠ سال نگهداری از دفاتر را پیش بینی کرده است ولی اکنون که
مرور زمان خلاف شرع شناخته شده و در قانون آیین دادرسی مدنی فعلی حذف
شده است باید دفاتر برای همیشه نگهداری شود.

سندیت دفاتر تجارتی
دفاتر تجارتی ممکن است در دادگاه به ضرر یا به نفع تاجر مورد اسنتناد قرار گیرد.
سندیت دفاتر تجارتی بر علیه تاجر
چون مندرجات دفاتر تجارتی در حکم اقرار کتبی تاجر است لذا در هر حال بر علیه تاجر سند
محسوب می شود.

سندیت دفاتر تجارتی به نفع تاجر
برای این که بتوان به دفاتر تاجر به نفع خود او استناد نمود براساس مواد ١٢٩٧ و
١٢٩٨ قانون مدنی و ماده ١۴ قانون تجارت باید:
١- دفاتر تجارتی طبق مقررات تنظیم شده باشند.
٢- طرف دعوی تاجر نیز تاجر باشد.
٣- دعوی مربوط به معاملات تجارتی باشد.
اگر هر دو طرف دعوی تاجر بوده و به دفاتر خود استناد نمایند و میان دفاتر تعارض
وجود داشته باشد هر دو از عداد دلایل خارج می شوند مگر این که دلیلی بر ترجیح
یکی بر دیگری وجود داشته باشد.
طبق ماده ١٢٩٨ قانون مدنی اگر کسی به دفاتر تاجر استناد کرد نمی تواند
مندرجات آن را تفکیک کند.
اگر به دفاتر تاجری در دادگاه استناد شود او باید دفاتر را در دادگاه ابراز یا تلف آنها را ثابت
کند در غیر این صورت قرینه بر صحت ادعای طرفی است که به دفاتر استناد می کند.

شیوه ارائه دفاتر در دادگاه
اصولاً وقتی به دفاتر تاجر استناد می شود تاجر باید عین دفاترش را در دادگاه ابراز کند ولی
در موارد زیر مندرجات مورد استناد توسط رئیس یا مدیر دفتر دادگاه خارج نویس می شود:
١- امکان ابراز دفتر در دادگاه نباشد.
٢- ابراز دفاتر خلاف نظم یا عفت عمومی یا م صالح عامه یا حیثیت اصحاب دعوی یا
دیگران باشد.

ارائه خلاصه دفاتر
در فرانسه مواردی که خواهان دعوی می تواند مستقیماً و شخصاً به اسناد و
دفاتر تاجر دست یابد نام برده شده مثل دعاوی مربوط به ارث یا ورشکستگی و در
سایر موارد قاضی می تواند خوانده را به ارائه خلاصه اسناد و دفاتر الزام کند.
در حقوق ایران چنین تفکیکی وجود ندارد.

کسبه جزء
هر چند کسبه جزء تاجر محسوب می شوند ولی به دلیل آن که حجم معاملاتی
که انجام می دهند چشمگیر نیست از برخی تکالیف تجار معاف شده اند مثل
معافیت از ثبت تجارتی یا تکلیف تنظیم دفاتر تجارتی.
کسبه جزء مشمول مقررات ورشکستگی قرار نمی گیرند.

تعریف کسبه جزء
کسبه جزء اشخاص حقیقی هستند که فعالیت تجارتی را صرفاً برای رفع نیاز
مالی جهت گذراندن زندگی انجام می دهند.

ملاک تشخیص کسبه جزء
افراد حقیقی زیر از مصادیق کسبه جزء محسوب می شوند:
١- کسبه، پیشه وران، تولید کنندگان و نظایر آن که میزان فروش سالیانه آنان از
مبلغ یکصد میلیون ریال تجاوز نکند.
٢- ارائه دهندگان خدمات در هر زمینه ای که مبلغ دریافتی آنها در قبال خدمات
ارائه شده در سال از مبلغ پنجاه میلیون ریال تجاوز نکند.

تاجر و انواع معاملات تجاری

حامد امیری

امروزه شغل های پول ساز بسیاری وجود دارد و هر شخصی بسته به مهارت و تخصص خود به انتخاب و انتخاب شغل موردنظر خود مبادرت می ورزد؛ البته موفقیت در هر شغل و حرفه ای به عوامل مختلفی مثل : پشت کار، تلاش، سرمایه ، ایده های خوب ، شرایط موجود و… بستگی دارد. تجارت نیز یکی از شغل های پر درآمد و سخت می باشد که در صورت حرفه ای بودن فرد، منجر به موفقیت خواهد شد. ولی در شرایط عکس آن اینگونه نبوده و حتی می تواند ضرر های جبران ناپذیری را به بار آورد. در مقاله معاملات تجاری زیر قصد داریم در مورد تاجر و انواع معاملات تجاری و… صحبت کنیم.

فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)

تاجر کیست؟

در قانون تجارت تعریف بسزایی برای تاجر بیان شده است که در ساده ترین حالت میتوان اینگونه بیان کرد:

تاجر به شخصی گفته می شود که شغل اصلی او معاملات تجاری باشد. یعنی؛ توانایی داشته باشد تا اعمال تجارت را به طور دقیق و صحیح انجام دهد تا بتوان نام تاجر را بر او نهاد. در دنیای امروزبه دلیل پیشرفت های حاصله در زمینه های مختلف از جمله زمینه ی اقتصادی ،افراد بسیاری وجود دارند که ، قصد سرمایه گذاری در زمینه های مناسب برای افزایش پولشان دارند. این افراد با مراجعه به تاجر و درصورت تحقیق می توانند سرمایه ی خود را در اختیار او قرار داده تا تاجر مورد نظر با روش های مخصوص و حرفه ای خود به معاملات تجاری پرداخته و موجب افرایش پول گردد.

حامد امیری وکیل امور تجاری در اصفهان

حامد امیری مجرب ترین وکیل امور تجاری در اصفهان دانش آموخته رشته حقوق قضایی و دارای پروانه پایه یک وکالت مهیا برای ارائه خدمات وکالت و مشاوره در انواع دعاوی حقوقی ، کیفری ، خانواده ، بیمه ، تجاری ، تعزیرات ، اداره کار ، شهرداری و امور گمرکی همچنین انجام تخصصی امور قراردادها و شرکت ها با تکیه بر اطلاعات علمی و تعهد کاری می باشد.

شکست معاملات تجاری

این نکته بسیار حائز اهمیت می باشد که به دلیل عدم توانایی برای پیش بینی آینده ی تجارت و یا حتی همان موضوع مورد معامله ، همیشه روند معاملات تجاری پر سود نبوده و گاهی حتی ممکن است به ضررهای جبران ناپذیری ختم شود. در چنین مواردی در صورتی که شخص سرمایه گذار از تاجر مورد نظر شکایتی داشته باشد، با مراجعه به دادگاه و به کمک وکیل متخصص می تواند برای احقاق حق خود اقدام کند. دادگاه موردنظر نیز با بررسی علل مختلف رای نهایی را صادر می کند.

رای نهایی دادگاه

بعد از مراجعه و درخواست دادخواست شکایت سرمایه گذار مربوطه به دادگاه، دادگاه مورد نظر به بررسی شرایط مختلفی که موجب ورشکستگی تاجر شده است، می پردازد که این بررسی دو حالت بیشتر نخواهد داشت.
در وهله ی اول اگر دادگاه مربوطه تشخیص دهد که ورشکستگی پیش آمده به دلیل تقلب تاجر، تزویر، سوءاستفاده و… باشد با او طبق قوانینی که قانون گذار در کتاب قانون ذکر کرده است برخورد شدیدی خواهد شد.ولی اگر دادگاه و کارشناس مربوطه علت ورشکستگی را حوادثی مثل : بالا و پایین شدن بازار، افت قیمت و…تشخیص دهد ؛ یعنی ورشکستگی پیش آمده در نتیجه ی عمل تاجر به وجود نیامده باشد، قوانین تجاری کتاب قانون با تاجر مدارا میکند تا از این وضعیت رهایی یابد.

انواع معاملات تجاری

به طور کلی قوانین تجارت در کشور ما بر دو قسم معاملات تجاری ذاتی و معاملات تجاری تبعی می باشد که به شرح آن ها می پردازیم.

معاملات تجارت ذاتی

در قانون تجارت، تجارت ذاتی را اینگونه توضیح داده اند که اگر شخصی شغل اصلیش تجارت باشد، هر عملی که انجام می دهد ذاتا حکم تجارت را دارد. همچنین توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت می باشد که، براز آنکه تجارتی صورت گیرد، یا معامله ای تجارت نامیده شود شرایطی لازم است که به برخی از آنها می پردازیم.

خرید به قصد فروش

در توضیح این بخش باید اینگونه بیان کرد که، زمانی معامله ای حکم تجارت را دارد که قصد فروش در همان لحظه ای که خرید صورت می گیرد ، وجود داشته باشد. ولی در صورتی که فروش مدتی بعد از خرید اتفاق بیافتد آن معامله دیگر حکم تجارت نخواهد داشت.

تحصیل مال به قصد فروش

در شرایطی که فرد تاجر قصد فروش مالی را دارد که آن مال را خریداری نکرده ، بلکه آن را به دست آورده است مانند؛ نفت، سرب و… نیز تجارت صورت می گیرد. ولی اگر شخص تاجر به هر دلیلی قصد فروش مال بدست آورده را نداشته باشد تجارت معنا نمی یابد.

معاملات تجاری تبعی

علاوه بر معاملات تجاری ذاتی که حاصل معامله هایی که ذاتا تجاری هستند می باشد، معاملات تجاری تبعی نیز یکی از انواع معاملات تجاری هستند. این نوع از تجارت ها از آن جهت تجارت خوانده می شوند که؛ افرادی که معامله انجام می دهند دارای اعتبار در زمینه ی تجارت هستند.

این نوع از معاملات بر چهار قسم می باشند که شامل موارد زیر است.

معاملات تجاری که بین تاجران ، بانکها و صرافان انجام می شود : کاملاً واضح است، معاملاتی که در آنها تجار دخالت دارند معاملات تجاری خواهند بود.علاوه بر آن، یکی از نکاتی که به شدت باید به آن توجه نمود این است که در معاملات تجاری که بین تجار اتفاق می افتد،تجارت قصد و نیت شخصی را به دنبال نداشته باشد.

معاملاتی که تاجر و یا غیر تاجر برای نیازهای شخصی خود انجام می دهد : در چنین معاملاتی پیش می آید که برای مثال یک تاجر کفش فروش برای رفع نیاز مغازه ی خودش از نجار چوب درخواست می‌کند تا برای مغازه وی قفسه ای بسازد. در معاملات این چنینی به دلیل آنکه یکی از طرفین تاجر می باشد حکم تجارت تبعی را پیدا می کند مگر آنکه حکم و اصل موضوع تجارت نباشد.
تجارت هایی که به واسطه ی خدمه و یا شاگردان تاجر صورت می گیرد : در بسیاری از موارد پیش می‌آید که شاگرد یا خدمه تاجر در صورتی که تاجر حضور نداشته باشد، به واسطه ی اعتباری که تاجر دارد معاملات را انجام می دهند. البته توجه به این نکته مهم است که خدمه یک تاجر هیچگاه حکم تاجر اصلی را نخواهند داشت.

تمامی معاملاتی که به واسطه ی شرکت‌های تجاری صورت می‌گیرند: کاملا واضح و روشن است که وقتی شرکتی نام تجاری را بر خود نهاده است تمامی عملیات‌ها و معاملاتش بر پایه ی تجارت صورت می گیرد. بنابراین تمامی معاملاتی که شرکتهای تجاری انجام می دهند، معاملات تجاری نامیده می شود. البته نباید برخی از معاملات که بر روی اموال غیر منقول انجام می شود را تجارت نامید، چرا که معمولا این معاملات برای رفع حوائج تجارتی شرکت ها انجام می شود.

تمامی مواردی که در مقاله ی تجارت شرح داده شد جزء کوچکی از دنیای تجارت امروزه محسوب می شود، چرا که دنیای تجارت به قدری گسترده است که افراد بی تجربه و تازه کار مدت زمان زیادی را نیاز دارند تا بتوانند معاملاتشان را به سود منتهی کنند. شما می توانید برای مشاوره گرفتن در زمینه‌های مختلف تجارت و انجام عاقلانه ترین معاملات با کمترین ضرر با موسسه حقوقی حامد امیری ، وکیل تجارت در اصفهان تماس بگیرید.

چه کسانی تاجر محسوب می شوند | تعریف حقوقی تاجر در قوانین تجارت ایران

امروزه با گسترش فعالیت های اقتصادی و بازرگانی که در اقسام مختلف کالا و خدمات بین افراد جامعه صورت می گیرد نیاز است که قانون گذار قواعد و مقرراتی را تعیین کرده تا از هرج و مرج و بی قانونی جلوگیری کند و انجام آن را برای فعالین حقیقی این عرصه آسان تر کند.

در بحث های تجارتی و معاملات تجارتی یکی ازموضوعاتی که از همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر اهمیت بسیار بالایی برخوردار است دانستن این نکته است که در ابتدا بدانیم تاجر به چه کسی اطلاق میگردد و کسبه ی جزء به چه افرادی گفته می شود و آیا می توان تمامی معاملات بین افراد را تجاری دانست؟ چرا که دانستن این موضوع کمک شایانی در قوانین مربوط به معاملات تجارتی برای ما خواهد داشت.

برای پاسخ به این پرسش ها باید به قانون تجارت مراجعه کنیم و ببنیم قانون تجارت در این باره چه توضیحی دارد . از این رو در این مقاله به بررسی اینکه تاجر کیست و تاجر چه شغلی دارد و انواع تاجر می پردازیم .

تعریف تاجر

تاجر در لغت به معنی بازرگان، سوداگر است.

به موجب ماده 1 قانون تجارت : تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار دهد.

به زبان ساده تر کسی عنوان تاجر پیدا می کند که اولاً، داد و ستد های تجارتی انجام دهد. ثانیاً داد وستدهای تجارتی، شغل عادی او باشد. علاوه بر آن لازم است که داد و ستد ها، همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر به نام و به حساب خود وی انجام شود.

تاجر باید عمل تجاری را به نام و حساب خود انجام دهد. با این وصف، نماینده ها مانند قیم، وکیل، قائم مقام تجارتی، مدیران شرکت های تجاری حتی اگر موضوع شرکت الزاماٌ فعالیت تجاری باشد مانند شرکت تضامنی، تاجر محسوب نمی شوند و هم چنین فعالیت های مدیران شرکت ها به حساب شرکت انجام می شود.

با تصریح ماده 546 قانون مدنی : عامل یا مضارب در عقد مضاربه و برخی نماینده ها مانند دلال، عامل و حق العملکار تاجر محسوب می شوند.

اشخاص حقوقی که تاجر محسوب می شوند

ماده 538 قانون تجارت : تمامی شرکت های قانون تجارت شخصیت حقوقی دارند. موضوع فعالیت اشخاص حقوقی تاجر در برخی موارد باید تجاری باشد، مانند شرکت تضامنی و نسبی و در برخی موارد مانند شرکت سهامی، شرکت در هر صورت تجاری است حتی اگر موضوع فعالیت تجاری نباشد.

*تفاوت شرکت های تجاری و غیر تجاری کسب سود نمی باشد، بلکه موضوع فعالیت است.

معاملات تجارتی

ماده 2 قانون تجارت : معاملات تجارتی به عملیاتی گفته می شود که برای تجارتی تلقی شدن نیاز به تکرار ندارد یعنی تجارتی است حتی اگر یک بار انجام شود مانند صدور برات.اما فعالیت های تجارتی عملیاتی است که شرط حتمی وجود آن استمرار است مثل تصدی حمل و نقل، کارخانه، عملیات حراجی و تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام برخی امور ایجاد می شود.

بنابراین در مورد شغل تجارت اگراشخاص به طور اتفاقی مبادرت به عملیات تجاری نمایند نمی توان آنها را مشمول تعریف قانون تجارت نمود. لازمه شغل تجارت تکرار معاملات تجاری از طرف تاجر است. میزان تکرار معاملات تجاری به نحوی که مشمول تعریف حقوق تجارت گردد، بستگی به عرف و عادت محل دارد و نمی توان تعداد معینی برای آن قائل شد .

چه کسانی تاجر محسوب می شوند

دسته ای از عملیات تجارتی باید به وسیله موسسات انجام شوند

1-تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب و هوا

2-تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد می شود

3-تأسیس و به کار انداختن کارخانه مشروط بر این که برای رفع حوائج شخصی نباشد

4-تصدی به عملیات حراجی

5-تصدی به هر قسم نمایشگاه عمومی

دیگر عملیات ماده 2 قانون تجارت اصولا تجاری هستند، یعنی نیازی نیست در قالب بنگاه یا موسسه باشند

اشخاصی که نمی توانند فعالیت تجاری انجام دهند

*طبق مواد 85 و 86 قانون امور حسبی، شخص صغیر ممیز و سفیه با اجازه ولی یا قیم می توانند فعالیت تجاری انجام دهند اما شخص صغیر غیر ممیز و مجنون نه شخصا و نه توسط ولی یا قیم خود نمی توانند معامله ای تجاری انجام دهند و تاجر شناخته شوند.

*کارمندان دولت از انجام فعالیت تجاری ممنوع نمی باشند اما حق العملکار کار گمرک نباید کارمند دولت باشد.

*به موجب بند 3 ماده 15 قانون دفاتر اسناد رسمی، سر دفتر و دفتریار از اشتغال به تجارت ممنوع می باشند.

*در رابطه با وکیل دادگستری، تصریح قانونی در خصوص ممنوعیت از اشتغال به تجارت وجود ندارد اما وکیل از اشتغال به اعمال منافی وکالت ممنوع می باشد.

انواع همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر معاملات تجارتی

معاملات تجارتی را می توان به دو نوع تقسیم کرد :
ـ معاملات تجارتی اصلی
ـ و معاملات تجارتی تبعی‌
معاملات تجارتی اصلی معاملاتی هستند که در ماده ۲ قانون تجارت، به عنوان معاملات تجارتی ذکر شده اند و به لحاظ نوع و طبیعت خود، تجارتی محسوب می شوند.
معاملات تجارتی تبعی، معاملاتی هستند که نوع و طبیعت آنها مورد نظر نیست و به اعتبار تاجر بودن طرفین معامله یا یکی از آنها، تجارتی به شمار آمده اند.

ماده 3 قانون تجارت بیان می دارد معاملات ذيل به اعتبار تاجر بودن متعاملين يا يكي ازآنها تجارتي محسوب مي‌شود :
1- كليه معاملات بين تجار و كسبه و صرافان و بانكها.
2- كليه معاملاتي كه تاجر يا غيرتاجر براي حوائج تجارتي خود مي‌نمايد.
3-كليه معاملاتي كه اجزاء يا خدمه يا شاگرد تاجر براي امور تجارتي ارباب خود مي‌نمايد.
4-كليه معاملات شركتهاي تجارتي.

کسبه جزء

از لحاظ حقوق تجارت کسبه جزء تاجر به شمار می آیند. کسبه جزء اصطلاحی است که قانون تجارت در مورد کسانی که به کسب و کار و حرفه معین اشتغال داشته و در عرف تجارتی، تاجر نامیده نمی شوند، به کار برده شده است و آنها را از الزامات و تکالیفی که برای تاجر مقرر نموده، معاف کرده است.

طبق ماده 6 قانون تجارت هر تاجری به استثنای کسبه جزء مکلف است دفاتر ذیل یا دفاتر دیگری را که
وزارت عدلیه به موجب نظامنامه قائم‌مقام این دفاتر قرار‌می‌دهد داشته باشد :
1- دفتر روزنامه
2-دفتر کل
3- دفتر دارایی
4- دفتر کپیه

ماده 19 قانون تجارت تشخیص کسبه جزء را موکول به مقررات نظامنامه ای نموده است که وزارت عدلیه باید تهیه نماید.

شرایط اشخاص حقیقی که می توان آنها را کسبه جزء خواند همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر به صورت زیر عنوان شده است :

– پیشه وران و کسبه و تولید کنندگانی که مبلغ فروش سالیانه آنها بیش از 100 میلیون ریال نباشد.

-افرادی که اقدام به ارائه خدمات در زمینه های مختلف می کنند، به صورتی که سالیانه بیش از 50 درصد میلیون ریال در قبال خدمات انجام داده دریافت نکنند.

در این صورت پیشه وران و کسبه جزء از تجار تمایز یافته و از تکالیفی نظیر ثبت دفاتر تجاری، ثبت روزنامه، ارائه صورت دارایی و … معاف هستند.

ثبت محل کسب برای کسبه جزء

کسبه های جزء معاف از تشکیل و تأسیس دفتر تجاری هستند. اما آنها می توانند موضوع فعالیت خود را در قالب یک قرارداد بین طرفین، به ثبت دفاتر اسناد رسمی کشور برسند. فعالیت های تجاری این کسبه از قوانین و مقررات نظام امور صنفی کشور، زیر مجموعه وزارت بازرگانی، تبعیت می کند.

در مقام جمع‌بندی باید گفت ملاک موضوعی بودن «تاجر» قاعده اولی است که فقط بر اشخاص حقیقی بار می‌شود، اما از آنجا که شخصیت حقوقی یک امر خلاف اصل است، برای تاجر بودن نیاز به یک استثنا نسبت به ملاک موضوعی دارد و آن معیار «شخصی بودن» است.

همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر

مطابق ماده یک قانون تجارت، تاجر کسی است که به امور تجاری بپردازد ، وفق ماده 2 قانون تجارت، معاملات تجاری از قرار ذیل است : همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر
1- خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از این که تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.
2- تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب و هوا به هر نحوی که باشد.
3- هر قسم عملیات دلالی یا حق العمل کاری ( کمیسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد می شود از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رسانیدن ملزومات و غیره
4- تاسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر این که برای رفع حوائج شخصی نباشد.
5- تصدی به عملیات حراجی
6- تصدی به هر قسم نمایشگاه های عمومی
7- هر قسم عملیات صرافی و بانکی
8- معاملات برواتی اعم از این که بین تاجر و یا غیرتاجر باشد.
9- عملیات بیمه لحری و غیربحری
10- کشتی سازی و خرید و فروش کشتی و کشتی رانی داخلی یا خارجی و معاملات راجع به آن ها
تعریف ماده یک قانون تجارت، از تاجر تنها در مورد اشخاص حقیقی به طور کامل صدق می کند والا شرکت های تجاری، تاجرند ، حتی در فرضی که موضوع فعالیت شرکت – مانند شرکت سهامی – تجاری نباشند ( ماده 3 قانون تجارت ) .با این ترتیب، دو نوع تاجر در جهان تجارت وجود دارند : تجار حقیقی و تجار حقوقی که انحصاراَ در قالب شرکت های تجاری جلوه می کنند.

• اعمال تجاری شرکت های تجاری

به موجب بند 4 ماده 3 قانون تجارت کلیه اعمال شرکت های تجاری جنبه تجاری دارد، جز اعمال غیرمنقول آن ها که طبق ماده 4قانون تجارت به هیچ وجه تجارتی نیستند، چه برای اشخاص حقیقی باشند چه برای شرکت ها. اینکه کلیه معاملات شرکت های تجاری، تجاری است منطقی است، زیرا شرکت ها حیات مدنی ندارند و برای آن ها حوائج شخصی قابل تصور نیست.
همچنین اعمال شرکت های تجاری، تجاری است چه شرکت به لحاظ موضوع تجاری باشد ( مثل شرکت های تضامنی، نسبی ، بامسئولیت محدود ، مختلط سهامی و غیرسهامی ) و چه به لحاظ شکل تجاری تلقی شود ( مانند شرکت های سهامی عام و خاص ). شرکت های نوع اخیر را برای انجام امور غیرتجاری ( بهره برداری از معدن ، کشاورزی یا شغل آزاد ) نیز می توان ایجاد کرد.
البته، اعمال شرکت های تجاری همواره تجاری تبعی نیست، بلکه اگر از اعمال مندرج در ماده 2 قانون تجاری باشد، ذاتاَ تجاری است.
- اعمال تبعی فرعی :
برخی تعهدات به سبب وجود یک قرارداد یا رابطه حقوقی اصلی ایجاد می شوند، از جمله سفته ، چک ، رهن و ضمانت. سوالی که مطرح است این است که آیا اگر این تعهدات فرعی به سبب یک قرارداد یا رابطه اصلی تجاری ( مانند بیع تجاری، حمل و تقل و کشتی سازی ) به وجود آمده باشند، تجاری تلقی می شوند ؟ در پاسخ به این سوال گفتنی است :
سفته چون ذاتاَ تجاری نیست – برخلاف برات که عمل تجاری ذاتی است ( بند 8 ماده 2 ق.ت ) – صدور و ظهرنویسی و ضمانت آن تجارینیست، مگر برای امر تجاری ( مثل بیع تجاری ) همه چیز درباره تجار و تعریف تاجر صورت گرفته باشد. پس اگر خریدار یک بیع تجاری، بابت پرداخت ثمن سفته ای صادر کرده باشد، سفته اش تجاری است. این چنین است صدور و ظهرنویسی و ضمانت چک، زیرا چک نیز ذاتاَ تجاری نیست. ( ماده 314 قانون تجارت ).
در ارتباط با رهن، باید بین فرضی که تاجری معامله ای تجاری انجام می دهد و برای تضمین پرداخت ثمن معامله مالی را به وثیقه می گذارد و فرضی که برای تضمین این معامله شخص ثالثی مالی به وثیقه می گذارد، تفکیک کرد. در صورت اول رهن را باید تجاری و در صورت دوم مدنی تلقی کرد. همین قاعده در ضمانت نیز صادق است؛ یعنی اگر ضمانت بین دو تاجر برقرار شود و راجع به یک معامله تجاری باشد، جنله تجاری خواهد داشت، اما اگر غیرتاجر برای این معامله تجاری ضامن تاجر شود، ضمانت جنبه تجاری ندارد بلکه ضمانت در این جا معامله ای است که برای حوائج تجاری ضامن انجام نمی شود تا مطابق بند 2 ماده 3 قانون تجارت معامله تجاری تبعی باشد.