دلار از مبادلات نفتی ایران رنگ می بازد
تیننیوز| تصمیم بانک مرکزی ایران برای حذف دلار به عنوان مبنای مبادلات نفتی، قطعا منجربه تهدید جایگاه دلار ،آسیب به اقتصاد ایالات متحده ،تحول دربازارهای ارزی و افزایش قیمت نفت خواهد شد.
به گزارش گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان سرمد توحیدی نژاد کارشناس بانکی مطلبی با عنوان "حذف دلار از مبنای مبادلات نفتی "نوشته و دراختیار خبرنگار ما قرار داده است که متن کامل آن را در ادامه می خوانید:
بخش قابل توجهی از نفت ایران در حال حاضر به اروپا یا کشورهای شرق سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا آسیا صادر میشود که اگرچه ارز عملیاتی آن دلار نیست، اما گزارشگریهای صادرات نفت ایران همواره بر اساس دلار انجام میشود، همین مسئله باعث شد که رئیسکل بانک مرکزی اعلام کند استفاده از دلار در چنین شرایطی منطقی نیست.
رئیسکل بانک مرکزی نهم بهمنماه در مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد واحد ارز گزارشگری در نهایت تا چند ماه دیگر تغییر خواهد کرد. به اعتقاد سیف، از زمان تحمیل تحریمهای اولیه درسال 58،ایران در خصوص استفاده از دلار همواره بامشکل مواجه بوده است، این درحالی است که دررابطه با دیگر ارزها، هیچگونه محدودیتی وجود ندارد و لازم است از میان دیگر ارزهای رایج دنیا، واحد ارز باثبات دیگری که برای تجارت خارجی ما بیشترین کاربرد را داشته باشد، جایگزین مبنای گزارشدهی فعلی کنیم.
ارز گزارشگری، ارزی است که به عنوان مبنای محاسبات در گزارشهای اقتصادی استفاده میشود. البته در کشور ما، بهواسطه وجود تحریمهای دلاری، عمده عملیات واقعی اقتصاد با سایر ارزهای معتبر دنیا انجام میشود، اما همچنان مبنای گزارشگری اقتصادی، دلار باقی مانده است.
نشریه فوربز (FORBES) مینویسد: حاصل سالها تحریم اقتصادی ایران توسط سلسلهای از دولتهای مختلف آمریکا این بوده که هماکنون ایران کمترین مبادلات سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا تجاری را با آمریکا دارد. اولین شریک تجاری ایران، امارات متحده عربی است که قریب به 24 درصد از تمام صادرات و واردات ایران از طریق آن انجام میگیرد. چین دومین شریک تجاری ایران، 22 درصد و در ردههای بعدی ترکیه، هند و اتحادیه اروپا جای گرفتهاند که هرکدام شش درصد از کل مبادلات تجاری ایران را پوشش میدهند.
در سالهای دهه هفتاد میلادی، ملتهای عربی با ریچارد نیکسون رئیسجمهور وقت ایالات متحده به توافق رسیدند که در ازای تعیین دلار به عنوان مبنای مبادلات نفتی، از حمایت نظامی آمریکا برخوردار شوند. از آن روز و پس از موافقت کشورهای عضو اوپک، دلار به عنوان واحد ارز استاندارد مبادلات نفتی انتخاب شد.
کشورهای عضو اوپک حدود 73 درصد از منابع نفتی جهان را در اختیار دارند و بیش از 42 درصد از تولید نفت جهان توسط این کشورها انجام میگیرد. بنابراین استفاده از دلار به عنوان ارز استاندارد در مبادلات نفتی، منجر به بالا رفتن تقاضا برای این ارز شده و به آن پشتوانه مورد نیاز برای "ذخیره ارزی بینالمللی" شدن را بخشیده است. بدین سبب مصرفکنندگان آمریکایی نیز در برابر تبعات منفی تورم محافظت میشوند.
از آنجا که ایران دربردارنده 13 درصد از کل ذخایر نفتی اوپک است، تصمیم بانک مرکزی ایران برای عدم استفاده از دلار به عنوان مبنای گزارشگری اقتصادی، قطعا جایگاه دلار را تهدید کرده و به اقتصاد ایالات متحده آسیب وارد میکند.
پس از اجرایی شدن این طرح، به عبارت دیگر، پس از حذف شدن دلار از 13 درصد از مبادلات اوپک، از ارزش دلار آمریکا قطعا به ارزش رقبای اصلی دلار، یورو و پوند افزوده خواهد شد. با این اتفاق، باید منتظر تحولاتی در بازارهای ارزی و همچنین افزایش قیمت نفت باشیم.
الحاق اوراق قرضه چین به شاخص جهانی بلومبرگ
ماه آوریل اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه بانک سیاست چین به شاخص جامع جهانی بارکلیزبلومبرگ قلمداد شده است. نماینده ارشد صندوق سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا بین المللی پول مدعی شد، این رویداد مهم پیوستن چین به سیستم مالی جهانی است. CNBC رسانه مالی معروف جهان در گزارش خود تاکید کرد، این رویداد مهم گشایش بازار مالی چین محسوب می شود.
شاخص جامع جهانی بارکلیز بلومبرگ یکی از سه عرضه کننده شاخص قرضه جهانی است. براساس گزارش رسیده ، در حال حاضر مبلغ سرمایه مدیریت جهانی که این شاخص را تعقیب می کند، به 50هزار میلیارد دلار می رسد. اگر اوراق قرضه چین به این شاخص قلمداد شود، به معنای آن است که سرمایه گذاران طبق نسبت این شاخص در اوراق قرضه یوان سرمایه گذاری خواهند کرد و به این ترتیب وجوه فعال یا غیر فعال بیشتر وارد بازار قرضه چین می شود. بنابراین برخی تحلیلگران نظردادند آن چه اوراق قرضه چین می تواند در این شاخص قلمداد شود، رای اعتماد سرمایه های بین المللی به گشایش صنعت مالی چین است، از سوی دیگر چین نیز از زاویه های ذیل قابل اعتماد است.
اولا جهانی شدن یوان با ثبات در حال پیشرفت است. در حال حاضر 364 مورد اوراق قرضه چین به قیمت یوان که در بازار خارجی معامله می شود، به شاخص نامبرده قلمداد شده است، این نتیجه پیشرفت پی در پی جهانی شدن یوان است. اکتبر سال 2016 یوان رسما به سبد ارز SDR (حق برداشت ویژه) صندوق بین المللی پول قلمداد شد و سهام آن در این صندوق 10.92 درصد بود. از آن به بعد جایگاه یوان به عنوان پول ذخیره به تدریج مورد شناخت کشورهای مختلف قرار گرفت، سرمایه یوان بانک های مرکزی کشورهای خارجی به میزان بیشتر از 100 درصد افزایش یافته است. در عین حال با توجه به این که سهام اقتصاد چین در اقتصاد جهان بیشتر شده، خواست سرمایه گذاران خارجی از سرمایه یوان نیز فزونی گرفته است.
ثانیا، بازار اوراق قرضه چین از میزان تا سود در جهان دارای نیروی رقابتی است. تا پایان فوریه سال 2019 مازاد اوراق قرضه بازار چین حدود 130 هزار میلیارد دلار بود، چین بعد از آمریکا و ژاپن سومین بازار قرضه جهانی است. قلمداد اوراق قرضه چین به شاخص بارکلیز بلومبرگ سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا به مراحل صورت می گیرد، بعد از 20 ماه ، سهم قرضه چین در این شاخص به 6 درصد می رسد و احتمالا یوان بعد از دلار، یورو و ین به چهارمین پول اوراق قرضه شاخص تبدیل شود. نظرسنجی خبرگزاری بلومبرگ که فوریه سال جاری منتشر شد، نشان می دهد، بیش از 67 درصد سرمایه گذاران آسیایی در سال 2019 در اوراق قرضه چین سرمایه گذاری خواهند کرد.
نگاهی به نرخ سود می اندازیم. نرخ سود قرضه ملی ده ساله چین از آمریکا، آلمان و ژاپن بالاتر است، نرخ بازگشت آن نیز از سایر جوامع اقتصادی شبیه چین بالاتر است. لی بین، مدیر کل بلومبرگ در چین چندی پیش افشا کرد، بازده کل شاخص جامع بارکلیز بلومبرگ سال 2018 به 3.45 درصد رسید، اما این بازده کل شاخص آمریکا فقط 0.01 درصد است. داده ها بهترین راهنمای سرمایه گذاری محسوب می شود.
بازار قرضه چین روز به روز توسعه می یابد. سال گذشته، سرمایه گذاران خارجی به طور عمده در بازار چین قرضه ملی چین را خریداری کردند. پس از آغاز سال 2019 در دو ماهه اول، سرمایه گذاران خارجی شش برابر مبلغ سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا دوره مشابه سال گذشته اوراق قرضه بانک سیاست چین را خرید کردند. 364 مورد قرضه بارکلیز بلومبرگ شامل 159 مورد قرضه ملی و 205 مورد قرضه بانکی چین است، این نشان دهنده تایید بیشتر سرمایه گذاران خارجی بر بازار چین است.
سال گذشته بازار سهام الف چین به عنوان شاخص بازار نوظهور MSCI قلمداد شد، چین در زمینه گشایش بازار مالی گام استواری برداشته است. گفتنی است، پس از بارکلیز بلومبرگ، دو شاخص اصلی قرضه جهانی "جی پی مورگان و اف تی اس ای راشل" نیز قلمداد اوراق قرضه چین را مد نظر قرار می دهند. براساس پیش بینی بانک های بزرگ جهانی، پس از قلمداد شاخص های اصلی قرضه جهانی، چین در 5 سال آینده حدود 700 الی 800 میلیارد دلار سرمایه خارجی را به خود جلب خواهد کرد.
بازار با جاری شدن سرمایه پرقدرت خواهد بود. شی جین پینگ رهبر چین در سخنان سال نو امسال گفته بود، چین در سال جاری سرشار از پویایی، شکوفایی و توسعه است. بدون تردید گشایش بازار اوراق قرضه چین در گام بعدی برای کمک به تنوع سرمایه جهان و تضمین توسعه سالم اقتصاد جهان انرژی جدیدی تزریق خواهد کرد.
قیمت دلار افزایش یافت
بانک مرکزی امروز (شنبه) نرخ ۳۹ ارز عمده و اصلی جهان را اعلام کرد که برپایه آن ۱۷ ارز از جمله دلار آمریکا با افزایش قیمت و ۱۸ ارز از جمله یورو و پوند با کاهش قیمت مواجه شدند ؛ همچنین نرخ چهار ارز ثابت ماند.
برپایه اعلام بانک مرکزی هر دلار آمریکا با چهار ریال افزایش قیمت نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته (پنجشنبه، 24 فروردین) 32,440 ریال، هر پوند انگلیس با 139 ریال کاهش 40,613 ریال و هر یورو با 190 ریال سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا افت قیمت 34,426 ریال داد و ستد شد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، برپایه این گزارش، امروز هر فرانک سویس 32,263 ریال، کرون سوئد 3,589 سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا ریال، کرون نروژ 3,779 ریال، کرون دانمارک 4,629 ریال، روپیه هند 504 ریال، درهم امارات متحده عربی 8,832 ریال، دینار کویت 106,408 ریال، یکصد روپیه پاکستان 30,953 ریال، یکصد ین ژاپن 29,874 ریال، دلار هنگ کنگ 4,174 ریال، ریال عمان 84,252 ریال قیمتگذاری شد.
در تابلوی بانک مرکزی هر دلار کانادا 24,342 ریال، راند آفریقای جنوبی 2,417 ریال، لیر ترکیه 8,687 ریال، روبل روسیه 577 ریال، ریال قطر 8,910 ریال، یکصد دینار عراق 2,746 ریال، لیر سوریه 152 ریال، دلار استرالیا 24,575 ریال، ریال سعودی 8,650 ریال، دینار بحرین86,083 ریال، دلار سنگاپور 23,206 ریال، ده روپیه سریلانکا 2,127 ریال، یکصد روپیه نپال 31,586 ریال، یکصد درام ارمنستان 6,674 ریال، دینار لیبی 22,845 ریال تعیین ارزش شد.
همچنین هر یوان چین 4,710 ریال، یکصد بات تایلند 94,395 ریال، رینگیت مالزی 7,367 ریال، یک هزار وون کره جنوبی 28,546 ریال، یکصد تنگه قزاقستان 10,437 ریال، افغانی افغانستان 484 ریال، روبل جدید بلاروس 17,158 ریال، منات آذربایجان 19,059 ریال، سامانی تاجیکستان 3,822 ریال و بولیوار جدید ونزوئلا 3,246 ریال قیمتگذاری شد.
آسیب پذیری بازار با وضع دلار
جامعه کنونی ایران در حال حاضر، شرایطی را تجربه میکند که بیثباتی و آشفتگی اقتصادی، قدرت تحلیل و تصمیمگیری آینده را نهتنها از دولت، بلکه از کارشناسان و صاحبنظران و حتی عموم مردم سلب کرده است.
به گزارش ایمنا، زهرا فریدزادگان در روزنامه فرهیختگان با این مقدمه در گزارشی نوشت: یکی از موارد مهمی که کارشناسان اقتصادی متفقالقول بر آن تاکید دارند، سوءمدیریت دولت در کنترل بازار و ناتوانی در هدایت درست نقدینگی موجود در کشور است. این ناکارآمدی مدیریتی، بازار ارز و سکه را بهشدت شرطی کرده و افسار بازار (بهویژه بازار ارز) را به دست غیر سپرده است.
بدیهی است بازاری که قیمتهای آن را دلالان در کوچهپسکوچهها تعیین میکنند، آسیبپذیری بیشتری خواهد داشت. در این میان ذکر یک نکته حائز اهمیت است. در حال حاضر متقاضیان ارز به سه گروه عمده شامل واردکنندگان، مسافران خارج از کشور و کسانی که برای حفظ ارزش سرمایه، پول خود را به ارز تبدیل میکنند تقسیم میشوند. از میان این سه گروه، طبیعتا واردکنندگان کالا و خدمات، جامعه بزرگتری را نسبت به دو گروه دیگر تشکیل میدهند و بدون شک نیاز واردکنندگان کالاهای اساسی به ارز بیش از سایرین است و همین امر میتواند نقش تعیینکنندهای در نرخگذاری ارز سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا ایفا کند.
توافق دولت و پتروشیمیها ترمز سکه و ارز را کشید
روزنامه جوان هم در گزارشی آورد: ریزش شدید قیمت ارز در بازار روز گذشته باعث شد تا بار دیگر امیدها در خصوص تلاش دولت برای کنترل بازار زنده شود؛ تلاشهایی که میکوشد قیمت ارز را به زیر ۱۰ هزار تومان باز گرداند و باعث بازگشت ثبات به بازار کشور شود .
بر این اساس در حالی که سفتهبازان و دلالان برای روز سهشنبه قیمت ۱۳ هزار تومانی برای دلار پیشبینی میکردند، ناگهان شکلگیری یک اتفاق باعث شد تا ریزش قیمت در بازار ارز آغاز شود و نهتنها این بازار افزایشی را مشاهده نکند، بلکه پس از هفتهها روند کاهشی را نیز تجربه کند. گفته میشود بسته جدید اقتصادی دولت که بخش مهم آن توافق پتروشیمی و دولت است، باعث شد روز گذشته قیمت دلار بار دیگر به کانال ۱۰ هزارتومان بازگردد و حتی لحظاتی نیز تحتتأثیر این اتفاقات قیمت زیر ۱۰هزار تومان را سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا نیز لمس کند، اما بار دیگر به کانال ۱۰هزار تومان بازگشت. متعاقب این اتفاق قیمت سکه و طلا نیز روند نزولی گرفت و حباب این بازار نیز کوچک شد .
پژواک تصمیمات در بازار
رضا بوستانی هم در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: وقتی سیاستگذاران از تحولات بازار گلهمند میشوند، انگشت اتهام را به سمت گروهی خاص نشانه میروند. اما واقعیت این است که تحولات بازار در خلأ اتفاق نمیافتد. بازار تنها برآیند رفتار جمعی را منعکس میکند؛ همانطور که آینه واقعیت را بدون کم و کاست نشان میدهد. پس اگر تحولات بازار سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا بر خلاف خواست سیاستگذاران است، پیش از متهم کردن گروهی از شهروندان باید علت آن را در رفتار خود جستوجو کنند .
تجربیات متعددی در این زمینه وجود دارد که میتوان آنها را برشمرد. بهطور مثال، افزایشهای اخیر نرخ ارز تورم توسط کارشناسان اقتصادی پیشبینی شده بود. از مدتها پیش کارشناسان نسبت به رشد عرضه پول در اقتصاد و عواقب دستکاری نرخ سود هشدار داده بودند .
مشتریان نفتی ایران
بازار نفت بهشدت در حال دیدبانی تحولات دیپلماتیک وابسته به ایران است. دونالد ترامپ، رییسجمهوری امریکا که پیشتر اعلام کرده بود در نوامبر ٢٠١٨ صادرات نفت ایران را به صفر خواهد رساند، حدود یک ماه قبل این موضعگیری را نرمتر کرد .
با توجه به این موضوع روزنامه اعتماد به بررسی مشتریان نفتی ایران پرداخته و با این مقدمه در ادامه آورده است: بزرگترین خریدار نفت ایران چین است که بیش از ٤٠ درصد از صادرات نفت ایران را از آن خود میکند. با این حال، نفت ایران کمتر از ١٠ درصد از واردات نفت بزرگترین واردکننده نفت جهان را پوشش میدهد. موسسه مشاوره بازار انرژی FGE معتقد است که چین به احتمال زیاد بهطور کامل خرید نفت از ایران را متوقف نخواهد کرد، گرچه احتمال دارد ممکن بودن کاهش سهم حدود ٧٠٠ هزار بشکهای واردات ایران، چین را به بازی با کارت انرژی تهران برای امتیاز گرفتن از واشنگتن تشویق کند .
مثلث کاهشی در بازار ارز
در چهارمین روز هفته، دومین افت متوالی دلار به ثبت رسید و این ارز به محدوده ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی عقبنشینی کرد. دلار که روز دوشنبه ۲۱۰ تومان افت کرده بود، دیروز ۲۴۰تومان دیگر از ارزش خود را از دست داد و حدود ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۳ هزار و ۲۵۰ تومان قرار گرفت. از لابه لای صحبتهای معاملهگران ارزی میتوان ۳ متغیر کاهشی را شناسایی کرد که قیمت دلار را از حبس بازهای سه روزه خارج کردند. اولین عامل مورد اشاره، ادامه افت نرخ حواله درهم بود و دومین عامل، افزایش احتمال آغاز به کار بازار متشکل ارزی از هفته آینده. سومین عامل نیز به زبان معاملهگران«کمبود تومان» در بازار بود.
در واقع به باور آنها، بازار با کمبود تقاضا در ۲ روز اخیر مواجه بوده و در این فضا، عرضه بازارساز قیمت را کاهشی کرده است. در مجموع ۳ عامل یاد شده دست به دست هم دادند تا قیمت دلار از بازه ۱۳ هزار و ۴۵۰ تا ۱۳ هزار و ۷۵۰ تومانی خارج شود که ۳ روز در آن گرفتار شده بود. اکنون سوال مهم برای معاملهگران بازار این است که آیا بازارساز قصد دارد یک بار دیگر زمینه ساز ورود دلار به کانال ۱۲ هزار تومانی شود یا به دنبال مدیریت نوسانات قیمتها در ابتدای کانال ۱۳ هزار تومانی است. این سوال در حالی مطرح میشود که روز دوشنبه تصور بیشترمعاملهگران بازار آن بود که بازارساز به دنبال ثبات قیمت هاست تا فشار شدید برای کاهشهای غیر منتظره قیمتی. خروج دلار از حبس بازهای کمی دید این دسته از بازیگران را تحت تاثیر قرار داده است، خصوصا آنکه دستهای از کاهشیها این موضوع را در بازار برجسته میکنند که ممکن است آغاز به کار بازار متشکل ارزی اثری چون آغاز به کار سامانه نیما در سال گذشته بر بازار آزاد داشته باشد. با شروع به کار سامانه نیما، قیمت دلار با کاهش هیجانی در مقطعی به زیر ۱۰ هزار تومان رفت، هر چند که در ادامه افزایشی شد.
حرکت همسوی سکه با دلار
مطابق با روزهای قبل، سکه تمام بهار آزادی دیروز نیز هم مسیر با دلار حرکت کرد. در واکنش به افت قیمتی دلار، سکه تمام بهار آزادی نیز ۶۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و با پایین رفتن از سطح ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار تومانی به قیمت ۴ میلیون و ۶۳۰ هزار تومان رسید. همسویی سکه با دلار از آنجا بیشتر مشخص میشود که دیروز تا ساعت ۴ بعدازظهر بهای اونس در بازارهای جهانی رویه افزایشی داشت و توانسته بود به محدوده هزار و ۳۴۰ دلار بازگردد. با این حال، معاملهگران طلا و سکه بازار داخلی توجه چندانی به این رشد نشان ندادند و در راستای مسیر حرکتی دلار به کار خود ادامه دادند. حتی عنوان شده است که پس از ساعت ۴ بعدازظهر قیمتهای پایین تری در بازار دلار و به تبع بازار سکه به ثبت رسید.
افت پله پله دلار
دیروز دلار از همان ابتدای روز با کاهش قیمت مواجه شد و در ادامه روز پله پله به سطوح پایینتر رفت. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار، دیروز دلار معاملات خود را با قیمت ۱۳ هزار و ۴۵۰ تومان آغاز کرد که ۴۰ تومان کمتر از روز دوشنبه بود. در ادامه روز قیمت ابتدا به محدوده ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومانی رفت و در اواخر روز وارد محدوده ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی سناریوهای ارتباط دلار و سهام امریکا شد. تحلیلگران فنی باور داشتند، شکست سطح حمایتی ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی به معنای ورود دلار به جاده نزولی جدیدی خواهد بود که میتواند قیمت را تا ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان پایین ببرد. همچنین آنها عنوان میکردند، قیمت تا از سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان عبور نکند، ورود دلار به دامنه افزایشی منتفی خواهد بود. در چنین شرایطی، وضعیت بازار بیش از هر زمان دیگری برای معاملهگران مبهم شده است. از یک سو، نیروهای افزایشی با تاکید بر برخی اخبار سیاسی سعی میکنند این فضا را برجسته کنند که تنشها در حال افزایش است و در نتیجه خریدهای افزایشی به نفع بازیگران خواهد بود. دیروز این گروه، در ابتدا سعی میکردند، خبر یک منبع نه چندان معتبر خارجی را برجسته کنند که آمریکا برای انجام یک حمله تاکتیکی در ایران برنامهریزی میکند. پس از اینکه بازار این خبر را چندان جدی نگرفت، آنها بیشتر بر این موضوع تاکید میکردند که افت قیمتی دلار در دو روز اخیر بیشتر یک اصلاح قیمتی است و طی روزهای آتی به جاده افزایشی بازخواهد گشت. یکی از بازیگران باتجربه بازار در تحلیل رفتار افزایشیها عنوان میکرد، آنها ارزهای زیادی را در قیمتهای بالا خریداری کردهاند و افت قیمتی دلار در هفتههای اخیر موجب شده است که با ضرر سنگینی مواجه شوند. دراین میان، عدهای دیگر از فعالان باور داشتند یک بار دیگر نوسانگیران قیمت دلار را تا محدوده ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی پایین خواهند برد و پس از آن با افزایش خریدها قیمت را بالا خواهند کشید.
دیدگاه شما