صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟

دانش مالی ,اقتصادی و سرمایه گذاری

صندوق قابل معامله در بورس یا ETF، ابزاری برای سرمایه گذاری به حساب می آید که دربرگیرنده سبدی ازسهام به صورت زیر مجموعــه ای از یک شاخص معین، نظیر شاخص Standard & Poors 500 می باشد. این نوع صندوق ها تنها از طریق کارگزاران به سرمــایه گذاران حقیــقی ارائه می گردد و همانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. صن دوق های قابل معامله در بورس ممکن است مانند سهام، به صورت استقراضی به فروش بروند (Short Selling) - به امید آنکه که ارزش شاخص در آن افت کند - و یا به طور اعتباری خریداری گردند (Buying on Margin) . صندوق قــابل معامله در بورس ابــزاری رایج در میان سرمــایه گذاران نهادی به شمــار می رود و به آنها امکان می دهد، معاملات بزرگ و سریعی را در بخش هایی گوناگون و تخصصی نظیر نفت، طلا، مدیریت پسماندها و تولید محصولات نیمه رسانا انجام دهند. این قبیل سرمایه گذاران، همچنین از ETF ها برای پوشش ریسک معاملات سهام، اوراق قرضه، کالا و دیگر انواع اوراق بهـــادار استفاده می کنند. این صنـــدوق ها، در مقـایسه با صندوق های سرمایه گذاری مشترک، مجموعه وسیع تری از شاخص ها را در اختیار سرمایه گذاران حقیقی قرار می دهند.

عمر صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري عادي، سه سال است در حالي كه صندوق‌هاي قابل معامله در بورس بدون محدوديت عمر فعاليت مي‌كنند

صندوق‌هاي سرمايه‌ گذاري قابل‌ معامله در بازار سرمايه ايران، محاسبه لحظه‌اي ارزش واحدهاي سرمايه‌گذاري اين صندوق‌ها را از مهمترين مزاياي آن دانست و گفت NAV اين صندوق‌ها هر 2 دقيقه يك بار محاسبه مي‌شود و بنابراين، شفافيت بيشتري نسبت به صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري دارند.

كم‌ريسك بودن سرمايه‌گذاري در صندوق‌هاي قابل معامله را دومين مزيت آنها است و نماد ETF ها به ندرت بسته مي‌شود و اين يك مزيت بزرگ براي سرمايه‌گذار محسوب مي‌شود، در حالي كه بحث وجود بازارگردان و كنترلي كه بازارگردان بر قيمت صندوق دارد نيز ازجمله مزاياي اصلي ان می باشد مقايسه‌ي اجمالي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و ETF ها : تسويه زودهنگام صندوق‌هاي قابل معامله در فرابورس ( ETF ) و نقدشوندگي بسيار بالاي اين صندوق‌ها را مي‌توان مهم‌ترين تفاوت ميان اين دو نهاد مالي دانست، درحاليكه اين صندوق‌ها از مزيت معافيت مالياتي هم برخوردار مي‌باشند.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟

صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟

بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (ماده ١ بند ٢٠)، صندوق سرمایه گذاری به شرح زیر تعریف شده است: « نهادی مالی است كه فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می‌باشد و مالكان آن به نسبت سرمایه‌گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریك هستند».
سرمایه‌گذارانی كه سهام صندوق‌های مشترك سرمایه‌گذاری را خریداری می‌کنند همان مالكان یا سهام‌داران هستند. وجوه دریافتی از آنها در تركیب متنوعی از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ابزارهای كوتاه مدت بازار پول و دارایی‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌شوند.

تاریخچه صندوق سرمایه‌گذاری

به اعتقاد برخی از تاریخ‌دانان، صندوق سرمایه‌گذاری مشترک اولین بار در سال ١٨٢٢ و در کشور هلند معرفی شد. البته در مورد زمان و مکان دقیق ایجاد این صندوق‌ها اتفاق نظری و جود ندارد. مفهوم صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در سال ١٨٤٩ در سوئیس و در دهه ١٨٨٠ در اسکاتلند مطرح شد. بعد از آنکه در بریتانیا و فرانسه مورد توجه قرار گرفت، در دهه ١٨٩٠ در ایالات متحده معرفی و در دهه ١٩٢٠ محبوبیت این صندوق‌ها به اوج خود رسید. اولین صندوق سرمایه‌گذاری به شکل امروزی در سال ١٩٢٤ در شهر بوستون آمریکا تشکیل شد.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

در بازار سرمایه ایران، صندوق‌ها براساس ترکیب دارایی‌ها به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• صندوق سرمایه گذاری در سهام: حداقل ٧٠درصد از دارایی‌های صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایه‌گذاری می‌شود.
• صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت: حداقل ٧٠درصد از دارایی‌های صندوق در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
• صندوق سرمایه گذاری مختلط: حداقل ٤٠درصد و حداکثر ٦٠ درصد از دارایی‌های صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایه‌گذاری می‌شود.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق

• برخورداری از کارشناسان حرفه ای بازار سرمایه و استفاده از نرم افزارهای مربوطه که امکان مدیریت بهینه پرتفوی را فراهم می‌سازد و فرد با سرمایه گذاری در این صندوق‌ها قادر است با کمترین هزینه از مدیریت حرفه‌ای بهره ببرد.
• سادگی در ســرمــایــه‌گــذاری بــرای ســرمــایـه‌گـذاران جـزء، از دیگر مزایای این صندوق ها می‌باشد. از جمله، امكان بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری توسط صندوق و اطلاع از قیمت واقعی واحدهای سرمایه‌گذاری.
• این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در سهام، گواهی‌های سپرده و اوراق مشارکت، همزمان از ابزارهای بازار پول و بازار سرمایه بهره می‌برند و با متنوع سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری، ریسک سرمایه‌گذار کاهش می‌یابد.
• صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام، ریسک نقد شوندگی را کاهش می‌دهد. زیرا افراد هر زمان که اراده کنند می‌توانند واحدهای صندوق را ابطال نمایند، ولیکن در بازار سهام، ممکن است به دلیل بسته بودن نماد سهم و یا وجود صف، امکان معامله در هر لحظه وجود نداشته باشد.
• از آنجا که در این صندوق‌ها افراد با سرمایه‌های خرد قادر به سرمایه‌گذاری هستند، با تجمیع سرمایه‌های اندک و هدایت آنها به سمت بازار اوراق بهادار، نقدینگی این بازار نیز افزایش می‌یابد.

هزینه های قابل پرداخت از محل دارایی های صندوق

هزینه های تأسیس، هزینه های برگزاری مجامع صندوق، كارمزد مدیر، كارمزد متولی، كارمزد ضامن،حق الزحمه حسابرس، حق‌الزحمه و كارمزد تصفیه صندوق، حق پذیرش و عضویت در كانون ها.
همچنین کارمزد ابطال که از جمله هزینه‌هایی است که در صورت ابطال واحدها در بازه زمانی ٤٥ روزه از زمان صدور مستقیماً توسط سرمایه‌گذار پرداخت می شود.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک پارس

صندوق سرمایه‌گذاری مشترك پارس به شماره ٢٨٩٥٤ نزد سازمان ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری و به شماره ١٠٧٦٧ نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت رسیده است و تحت نظارت آن می‌باشد.
این صندوق جزء صندوق‌های اندازه کوچک می‌باشد و سرمایه آن بین ٥ میلیارد ریال تا ٥٠ میلیارد ریال مجاز به تغییر است.

• مجمع : اجتماع دارندگان واحدهای سرمایه گذاری ممتاز (شرکت کارگزاری آبان)
• مدیر: شرکت کارگزاری آبان
• متولی : موسسه حسابرسی و خدمات مالی فاطر
• ضامن : شرکت کارگزاری آبان
• حسابرس : موسسه حسابرسی بهراد مشار
• كارگزار : شرکت کارگزاری آبان

ترکیب دارایی‌های صندوق

صندوق فقط می تواند در دارایی های ریالی داخل كشور سرمایه گذاری كند و سرمایه گذاری خارجی(ارزی) به هر نوع و شكل غیرمجاز می‌باشد.
این صندوق از نوع صندوق های سرمایه گذاری در سهام مختلط است و در طول عمر صندوق، نصاب های زیر بر اساس ارزش روز دارایی های صندوق رعایت می شود.

نسبت از كل دارایی های صندوق

سرمایه گذاری در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس

حداقل 40% و حداکثر 60% از داراییهای صندوق

1- سهام و حق تقدم منتشر شده از طرف یک ناشر
1-1- پذیرفته شده در بورس تهران
2-1- پذیرفته شده در فرابورس ایران
2- سهام و حق تقدم پذیرفته شده در یک صنعت
3- سهام و حق تقدم پذیرفته شده در بازار اول فرابورس
4- سهام و حق تقدم منتشره از طرف یک ناشر

حداکثر 10% از داراییهای صندوق
حداکثر 5% از داراییهای صندوق
حداکثر 30% از داراییهای صندوق
حداکثر 10% از داراییهای صندوق
حداکثر 5% از داراییهای صندوق

سرمایه گذاری در اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت

حداقل 40% و حداکثر 60% از داراییهای صندوق

هزینه هایی که می بایست توسط سرمایه‌گذار پرداخت گردد

مبلغ 20.000 ریال برای صدور هر گواهی سرمایه‌گذاری ( در صورتی‌كه صدور گواهی سرمایه‌گذاری برای باقیمانده واحدهای سرمایه گذاری ابطال شده باشد، كارمزد صدور به سرمایه‌گذار تعلق نمی‌گیرد)

الف) بخش ثابت :
مبلغ 20.000 ریال برای ابطال هر گواهی سرمایه‌گذاری

ب) بخش متغیر:
علاوه بر مبلغ بند(الف) مبالغ زیر:
ب ـ 1) 5% از قیمت ابطال در صورتی‌كه تاریخ ابطال هفت روز یا كمتر با تاریخ صدور گواهی سرمایه گذاری فاصله داشته باشد.
ب ـ 2) 4% از قیمت ابطال در صورتی كه تاریخ ابطال بیش از هفت روز و برابر یا كمتر از 15روز با تاریخ صدور گواهی سرمایه گذاری فاصله داشته باشد
ب ـ3) 3% از قیمت ابطال در صورتی كه تاریخ ابطال بیش از15 روز و برابر یا كمتر از 30 روز با تاریخ صدور گواهی سرمایه گذاری فاصله داشته باشد.
ب ـ 4) 1% از قیمت ابطال در صورتی كه تاریخ ابطال بیش از 30روز و برابر یا كمتر از 45روز با تاریخ صدور گواهی سرمایه‌گذاری فاصله داشته باشد
تذكر: ابطال واحدهای سرمایه گذاری به ترتیب تاریخ از اولین واحدهای سرمایه گذاری صادره صورت می‌پذیرد (روش اولین صادره از اولین وارده)

هر سرمایه‌گذار در هر زمان، حداقل 1واحد سرمایه‌گذاری و حداكثر 5% حداکثر واحدهای سرمایه‌گذاری خواهد بود.

راهنمای سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله در بورس

صندوق های سرمایه گذاری در حال حاضر شامل صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های سرمایه گذاری قابله معامله می باشد. این صندوق ها به سه دسته صندوق های با درآمد ثابت، صندوق های مختلط و صندوق های سهامی تقسیم بندی می شوند. صندوق های قابل معامله در بورس به صورت انلاین معامله می شود و سرمایه گذار قادر است هر زمان که تمایل دارد صندوق را به صورت آنلاین معامله و خرید و فروش کند.

راهنمای کامل صندوق قابل معامله در بورس : صندوق سهامی یا درآمد ثابت

فرض کنید به عنوان یک سرمایه گذار تازه وارد بورس شده اید. به دنبال این هستید که چه سهامی را خریداری کنید و فکر میکنید بین اینهمه سهام موجود در بازار کدام سهم را برای خرید انتخاب کنید. گاهی اوقات هم گیج می شوید که البته حق دارید. شاید اگر یک سال در بازار فعال شوید به آن روزها بخندید ولی این واقعیتی است که سرمایه گذاران بورس ایران با آن مواجه هستند. یادگیری تحلیل بنیادی و یا تحلیل تکنیکال از اولویت های اصلی هر سرمایه گذاری بعد از ورود به بازار سرمایه است. حال ما هم پیشنهاد میکنیم که حتما پیش شرط های سرمایه گذاری در بورس را مطالعه کنید تا با شرایط بازار سرمایه آشنا شوید.

معمولا من به سرمایه گذارانی که وارد بازار سرمایه می شوند پیشنهاد میکنم که در ابتدا صندوق های صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ سرمایه گذاری مشترک را خریداری کنند. در کنار این صندوق ها برخی صندوق های دیگر با نام صندوق های قابل معامله در بورس وجود دارد که قابلیت معامله و خرید و فروش آنلاین دارند و سرمایه گذار همانند سهام شرکت میتواند آن را خریداری کند.

صندوق های سرمایه گذاری و توصیه به سرمایه گذاران

در این بخش قصد داریم توصیه هایی به سرمایه گذاران در خصوص انتخاب صندوق های سرمایه گذاری داشته باشیم. قبل از این توصیه ها باید گفت که در انتخاب صندوق ها به عامل ریسک و بازده حتما توجه کافی داشته باشید. ریسک و بازدهی با هم همبستگی مثبت دارند به گونه ای که هر چه ریسک سرمایه گذاری بیشتر باشد به همان میزان سرمایه گذار انتظار بازدهی بیشتری از سرمایه گذاری خود دارد و بالعکس . به همین خاطر در انتخاب صندوق ها باید این دو عامل را در کنار هم بررسی کرد.

1/ انتخاب چند صندوق سرمایه گذاری

برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری گذاری مشترک و یا قابل معامله باید بازدهی صندوق ها را در بازه زمانی 6 ماه ، یک ساله و از ابتدای فعالیت مقایسه کنید. سپس در بین این صندوق ها چند صندوق را که شرایط مناسبی را دارند انتخاب کنید. بهتر است صرفا بر روی یک صندوق سرمایه گذاری نکنید و سرمایه خود را بر روی چند صندوق متمرکز کنید که ریسک خود را کاهش دهید. البته سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت و صندوق مختلط ریسک سرمایه گذاری کل دارایی شما را به میزان زیادی کاهش میدهد. به عنوان مثال برخی از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله سهامی که پیشنهاد سرمایه گذاری در ان را دارم صندوق اگاس، اطلس، سرو، کاردان و .. می باشد.

2/ بازدهی یک ماهه را ملاک انتخاب صندوق قرار ندهید

برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری ( صندوق سرمایه گذاری مشترک و یا صندوق قابل معامله در بورس) بهتر است که بازدهی یک ساله و بازدهی از ابتدای فعالیت صندوق را بررسی کنید. به عنوان مثال ممکن است یک صندوق در بازه زمانی یک ماهه بازدهی 15 درصدی داشته باشد ولی بازدهی 6 ماهه آن 35 درصد و بازدهی یک ساله آن 55 درصد باشد یعنی این صندوق ماهانه بازدهی تقریبا 4 درصدی داشته است. این نشان میدهد که بازدهی یک ماهه صندوق که معادل 15 درصد بوده صرفا در همان بازه زمانی اتفاق افتاده چرا که عملکرد شش ماهه و یک ساله صندوق گویای این موضوع نبوده است و به همین دلیل صرفا نباید بازدهی یک ماهه صندوق را ملاک انتخاب صندوق قرار داد و این اشتباهی است که سرمایه گذاران در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری دارند و عموما سرمایه گذاران تازه وارد فزیب بازدهی ماهانه را میخورند و در صندوقی که بازدهی ماهانه بالایی داشته باشد سرمایه گذاری میکنند در صورتی که ممکن است آن صندوق بازدهی میان مدت و بلند مدت مناسبی نداشته باشد.

بررسی پرتفوی صندوق ها در انتخاب یک صندوق مناسب

یکی از موضوعات مهم بررسی پرتفوی صندوق ها است. به عنوان مثال در صندوق های قابل معامله در بورس صندوق ها در بازه زمانی یک ماهه صورت وضعیت پرتفوی خود را بررسی میکنند که نشان میدهد که این صندوق ها در چه صنایع و به چه میزانی و در چه سهامی و به چه میزانی سرمایه گذاری کرده اند. به عنوان مثال ممکن است یک صندوق بیشتر سبد خود را در صنایع فلزات اساسی و پالایشی و پتروشیمی سرمایه گذاری کرده باشد و این نشان میدهد که اگر چشم انداز مناسبی در خصوص این صنایع داریم باید به خرید این صندوق ها اقدام کنیم. البته میزان وجه نقد و یا اوراق مشارکت و یا سایر اوراق با درآمد ثابت در سبد صندوق ها هم به عنوان یک عامل مهم در ریسک و بازده صندوق ها به حساب می آید به گونه ای که هر چه میزان اوراق با درآمد ثابت و یا صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ وجه نقد موجود در سبد یک صندوق بیشتر باشد به همان میزان ریسک آن صندوق کمتر و به همان میزان مقدار بازدهی ان کمتر می شود.

صندوق قابل معامله در بورس مناسب چه افرادی است؟

سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله در بورس هم در قالب صندوق های درآمد ثابت، هم صندوق قابل معامله در سهام و هم صندوق قابل معامله در بورس به صورت مختلط است. عموما سرمایه گذارانی که وارد بازار سرمایه می شوند تمایل به خرید سهام دارند و کمتر سرمایه گذارانی هستند که به دنبال خرید صندوق های با درآمد ثابت باشند. به همین دلیل اهمیت این صندوق ها بالا است. همانطور که در مقالات قبل گفتیم هر صندوقی دارای یک منابع است، مدیر صندوق با منابع صندوق اقدام به خرید سهام شرکت ها می کند و زمانی که بازار وارد فاز صعودی شود قیمت این صندوق ها هم افزایش می یابد چرا که دارایی این صندوق ها سهام شرکت ها است و زمانی که بازار نزولی باشد قیمت واحدهای این صندوق ها هم کاهش می یابد. البته این را هم مد نظر داشته باشید که ریسک این صندوق ها در مقایسه با خرید و فروشی که شخص انجام میدهد بسیار کمتر داست. پس اگر سرمایه گذار تازه وارد هستید و قصد خرید سهام شرکت ها را دارید بهتر است در مرحله اول اقدام به خرید صندوق های قابل معامله سهامی کنید چرا که ریسک خود را به میزان بیشتری تحت کنترل قرار می دهید و البته بازدهی مناسب تری را هم نسبت به سرمایه گذاری شخصی به دست می آورید.

صبر به عنوان یک عامل مهم در خرید صندوق های سرمایه گذاری

خرید صندوق های سرمایه گذاری مشترک و یا صندوق های قابل معامله در بورس مناسب افرادی است که به هر دلیلی زمان و دانش لازم برای فعالیت در بازار سرمایه را ندارند و به همین دلیل به این افراد پیشنهاد می شود که در صندوق های سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری کنند. از آنجا که مدیران صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهامی سرمایه گذاری میکنند که دارای چشم انداز مناسبی در اینده می باشد پس به همان میزان سرمایه گذار باید با دید میان مدت و بلند مدت این صندوق ها را خریداری کند و صبر را چاشنی سرمایه گذاری خود کند.

زمان تسویه صندوق های قابل معامله در بورس

یکی از مباحث بسیار مهم در خصوص صندوق های قابل معامله در بورس زمان تسویه آن است. زمان تسویه صندوق های قابل معامله با درآمد ثابت T+1 و صندوق های قابل معامله سهامی T+2 می باشد. یعنی اگر صندوق قابل معامله سهامی را بفروشید و درخواست پرداخت وجه را داشته باشید بعد از درخواست پرداخت وجه، ۲ روز کاری دیگر پول به حساب شما واریز می شود. لازم به ذکر است که صندوق های قابل معامله سهامی معاف از مالیات می باشد.

لیست صندوق های قابل معامله در بورس

کلیه صندوق های قابل معامله در بورس در صفحه سایت مدیریت فناوری بورس تهران قابل مشاهده است. برای این کار کافی است یکی از صندوق های سهامی را انتخاب کنید. به عنوان مثال من صندوق اگاس را انتخاب میکنم. شکل زیر صفحه معاملات صندوق آگاس را در سایت tse نشان میدهد. حال اگر نمادی را باز کنید و آن نماد دارای نماد اختصاری “س” و یادر جلوی نماد ” سهام ” نوشته شده باشد نشان میدهد که آن نماد جز صندوق های قابل معامله در سهام است.

برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه در ابتدا باید کد بورسی دریافت کنید که از طریق لینک زیر میتوانید اقدام کنید.

آیا صندوق های قابل معامله سهامی را خریداری کنیم؟

همیشه این سوال در بین سرمایه گذاران وجود دارد که آیا به صورت شخصی اقدام به خرید و فروش سهام کنیم و یا صندوق های سرمایه گذاری مشترک خریداری کنیم. در پاسخ باید گفت سطح دانش و زمانی که سرمایه گذار قرار است برای بازار سرمایه صرف کند پاسخگوی این سوال است. یعنی اگر فردی دانش و زمان کافی برای سرمایه گذاری داشته باشد و اصطلاحا یک سرمایه گذاری حرفه ای باشد میتواند اقدام به معامله کند. بالعکس فردی که دانش و تخصص سرمایه گذاری ندارد ولی قصد دارد برای پوشش تورم در بورس سرمایه گذاری کند حتما باید در صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری کند. البته داده های معاملاتی هم این موضوع را تایید میکند که بازدهی صندوق های سرمایه گذاری حتی از بازدهی بسیاری از سرمایه گذاران فعال در بورس نیز بالاتر می باشد به همین دلیل پیشنهاد میکنم که هر سرمایه گذاری باید در این صندوق ها سرمایه گذاری کند.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟ بررسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق یک حوض پول است که برای اهداف خاصی در نظر گرفته می‌شود، این اهداف می‌توانند متنوع باشند. مثلا دولت یک صندوق تشکیل دهد تا در جهت تاسیس یک مرکز یا ساختمانی برای عموم مردم به کار بگیرد، یک دانشگاه می‌تواند صندوق تاسیس کند تا در جهت بورس تحصیلی دانشجویان از آن استفاده کند و یا مثلا یک شرکت بیمه یک صندوق تشکیل می‌دهد تا به مدعیان مورد نظر خود پاسخ دهد. بنابراین صندوق‌ها می‌توانند بسته به نوع فعالیت‌شان انواع مختلفی داشته باشند.

یک نوع از صندوق‌ها وجود دارند که اساسا مختص سرمایه‌گذاری هستند و توسط مدیران حرفه‌ای بازار و خبره‌های مالی اداره می‌شوند. منابع مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط خود سرمایه‌گذاران تامین می‌شود و مدیران این صندوق با توجه به تخصص و حرفه خود در بازارهای مالی این صندوق‌ها را با هدف کسب بازدهی بیشتر مدیریت می‌کنند.

گاهی اوقات افراد و یا سرمایه‌گذاران دنبال مکان مناسبی هستند تا بتوانند هم در ازای پولی که سرمایه‌گذاری می‌کنند بازدهی بهتری (بیش از بانک) داشته باشند و هم از ریسک‌های موجود در بازارهای مالی در امان باشند. اگر سرمایه‌گذاران خود خبره‌های بازار باشند می‌توانند مستقیما پول خود را در بازارهای مختلف مثلا ارز، سهام، طلا و … سرمایه‌گذاری کنند و بازدهی لازم را کسب کنند. اما اگر افراد در بازارهای مالی تخصص نداشته باشند این کار را به افراد دیگری واگذار می‌کنند تا هم بازدهی مناسبی بیش از از آنچه که در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند به دست آورند و هم ریسک‌ها را دور بزنند. مهمترین مکان برای انجام این کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری هر سرمایه‌گذار بسته به میزان سرمایه‌ای که کنار می‌گذارد بر روی سهام خود کنترل دارد. در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاران هیچ نوع تصمیم‌گیری درباره نوع سرمایه‌گذاری پول‌شان ندارند بلکه این کار را مدیران این صندوق انجام خواهند داد.

نکته مهمی که درباره این صندوق‌ها وجود دارد این است که آنها انواع مختلفی دارند. یعنی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز پول سرمایه‌گذاران را در راستای اهداف مختلفی برای کسب بازدهی بیشتر سرمایه‌گذاری می‌کنند. برخی از آنها سرمایه‌ها را در خرید اوراق طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند، برخی از صندوق‌ها مبتنی بر اوراق سهام شرکت‌ها هستند و از طریق خرید و فروش این سهام بازدهی کسب می‌کند. صندوق‌های دیگری وجود دارند که فعالیت آنها بیشتر مبتنی بر کسب سود از اوراق است یعنی هیچ گونه فعالیت ریسکی ندارند. برخی دیگر از صندوق‌ها ترکیبی از این دارایی‌ها را در سبد خود باری کسب بازدهی بیشتر نگهداری می‌کنند.

انواع مختلفی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای جهانی در حال حاضر فعالیت دارند که مهمترین آنها عبارتند از

• صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund)
• صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
• هج فاند (Hedge Fund)
• صندوق بازار پول (Money Market Fund)

تمامی این صندوق‌های سرمایه‌گذاری ترکیبات متنوعی از دارایی را نگهداری می‌کنند تا بتوانند هم بازدهی کسب کنند و هم اینکه ریسک‌های خود را پوشش دهند. ترکیبی از این دو فاکتور یعنی بازدهی و ریسک ماهیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و به همین دلیل مدیران این صندوق‌ها باید در بازارهای مالی به شدت حرفه‌ای عمل کنند و از دانش و تخصص کافی برای مدیریت صندوق‌ها برخوردار باشند.

در ایران صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعالیت محدودی دارند و دارای چهار نوع، صندوق سرمایه‌گذاری سهام، صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و ETF هستند. در واقع انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران بر اساس نوع ترکیب دارایی‌ها طبقه‌بندی می‌شوند در حالی که در بازارهای جهانی انواع مختلف صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نحوه فعالیت آنها تقسیم‌بندی می‌شوند. به همین دلیل است که برخی از این صندوق‌ها از جمله مثلا «هج فاند» در ایران فعالیتی ندارند.

در نوشته‌های دیگری انواع مختلف صندوق‌های سرمایه‌گذاری را توضیح خواهیم داد.

شرایط خرید ETF های دولتی

واژه ETF مخفف عبارت Exchange Traded Fund می باشد که به معنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله می باشد. این صندوق ها در بورس معامله می شوند و به دلیل شرایط و مزایایی که دارند از محبوبیت خاصی در میان سرمایه گذاران بورس برخوردار هستند. در این مطلب در خصوص ETF ها اطلاعاتی ارائه داده و سپس شرایط خرید ETF های دولتی را مورد بررسی قرار میدهیم.

ETF چیست

همانطور که گفتیم این واژه مخفف عبارت Exchange Traded fund و به معنی صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس می باشند. این صندوق ها در اصل نوع خاصی از اوراق بهادار هستند که خود از چندین اوراق بهادار مختلف تشکیل شده اند و در بازار بورس و به صورت روزانه قابل خرید و فروش هستند و شما هر زمان که اراده کنید می توانید تعدادی از واحد های این صندوق ها را بخرید یا بفروشید. در واقع زمانی که شما سرمایه خود را صرف خرید ETF ها میکنید پول خود را به افرادی که این صندوق ها را مدیریت میکنند سپرده اید. معمولا یک تیم از افراد با تجربه و با دانش بر این صندوق ها مدیریت میکنند و با تشکیل مجموعه ای از اوراق بهادار سعی میکنند به سود برسند.

بیشتر بخوانید : عرضه سهام های دولتی

صندوق های ETF در واقع می توانند نقطه شروع خوبی برای ورود افراد مبتدی و غیر حرفه ای به بازار بورس باشد. به بیان ساده تر افراد کار نابلد با خرید واحد های ETF سرمایه خود را به دست افراد کاربلد و حرفه ای می سپارند!

صندوق های ETF و صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ساختار کلی نکات مشترکی دارند اما تفاوت عمده آنها در نحوه خرید و فروش این صندوق ها است. صندوق های سرمایه گذاری مشترک فقط در پایان هر روز و زمانی که NAV مشخص گردید اجازه خرید و فروش پیدا می کنند، اما صندوق های ETF هر زمان که اراده کنید می توانید نسبت به خرید یا فروش واحد های آن اقدام نمایید.

در واقع صندوق های ETF همچون سهام معامله می شود و نسبت به صندوق های سرمایه گذاری مشترک قابلیت نقدی شوندگی بالاتری دارند. از دیگر ویژگی های ETF می توان به معاف بودن از پرداخت مالیات و هزینه کمتر این صندوق ها اشاره کرد. البته این صندوق ها دارای محدودیت هایی نیز هستند. مثلا ممکن است سرمایه گذار سهام این صندوق ها را پیش از برقراری تعادل و با قیمتی متفاوت از NAV خرید و فروش کند.

مقایسه صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) در مقابل بقیه صندوق ها:

مزایا و معایب

از مهم ترین مزیت های این صندوق ها معاف بودن از پرداخت مالیات به هنگام خرید و فروش واحد های آن است. علاوه بر این به دلیل اینکه امکان انجام عملیات بازارگردانی وجود دارد و میزان نقد شوندگی این صندوق ها بسیار بالا می باشد. با سرمایه گذاری در صندوق های ETF در واقع شما با صرفه جویی در زمان و هزینه، پول خود را صرف خرید سبد متنوعی از سهام شرکت های مختلف کرده اید.

از دیگر محاسن این صندوق ها سادگی در معامله می باشد که افراد مبتدی هم امکان سرمایه گذاری در این صندوق ها را دارند و با توجه به اینکه یک تیم حرفه ای همه جوانب این صندوق ها را مدیریت میکند نگرانی خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد. از مزایای دیگر ETF سرعت بالای انجام معاملات است که تبدیل به نقدینگی را در معاملات واحد های این صندوق ها بالا می برد.

همچنین زمان مورد نیاز برای تصفیه این صندوق ها از صندوق های فعلی بسیار کمتر می باشد. امکان انجام معاملات این صندوق ها بصورت کاملا آنلاین را می توان به عنوان یکی دیگر از مزایای این صندوق ها نام برد به عبارت دیگر علاوه بر کارگزاری ها از طریق سامانه های خرید و فروش آنلاین نیز امکان خرید واحد های ETF را دارید.

بیشتر بخوانید: نحوه سرمایه گذاری پول

به طور کلی صندوق های ETF نسبت به صندوق های سرمایه گذاری مشترک راحت تر مورد معامله قرار می گیرند و با سرعت بالایی امکان تبدیل به پول دارند، که مورد آخر از محبوبیت خاصی بین سرمایه گذاران برخوردار است. صندوق های ETF از هر نظر به پول و نقدینگی نزدیک هستند و مانند سهام در هر لحظه قابل خرید و فروش است.

یکی از تفاوت های صندوق های ETF این است که معاملات این صندوق ها دامنه نوسان ندارد و برای معاملات آن محدودیتی قائل نیستند. از دیگر تفاوت های ETF با سایر صندوق ها این است که ارزش اوراق و دارایی های صندوق در جریان معاملات بازار به سرعت قابل به روز کردن می باشد. تفاوت دیگری که ETF را از سایر صندوق ها متمایز میکند امکان ورود و خروج آسان و سریع سرمایه در این صندوق ها است. هزینه کمتر صندوق های ETF نیز از جذابیت های این صندوق ها به شمار می رود زیرا تنها باید هزینه کارگزاری را پرداخت کنید.

معایب ETF

اما تا اینجا به مزایای ETF اشاره نمودیم. اکنون بد نیست برخی معایب این صندوق ها را برای شما بازگو کنیم. یکی از معایب این صندوق ها نیاز به سرمایه گذاری مبالغ نسبتا بالاست. به فرض اگر بصورت مداوم در حال سرمایه گذاری مبالغ کم هستید می توانید تمرکز خود را روی گزینه های بهتری بگذارید.

برخی از صندوق های ETF که خیلی کم خرید و فروش می شوند، مشکل بالا بودن اسپرد خرید و فروش دارند در این حالت شما مجبور هستید به هنگام خرید با اسپرد بالا خرید خود را انجام دهید و به هنگام فروش با اسپرد پایین واگذار کنید.

مشکل دیگر این صندوق ها خطای پیروی می باشد. در حالی که این صندوق ها پیرو شاخص های اساسی مس باشند اما امکان ایجاد اختلافات در اثر بروز مشکلات فنی وجود دارد. دیگر ایراد صندوق های ETF تاریخ واریز سرمایه شماست. به هنگام فروش صندوق های ETF معمولا تا 2 روز بعد از تاریخ معامله پول شما به حسابتان واریز میگردد.

موجودی صندوق ETF

شاید برایتان سوال پیش بیاید که محتوای یک صندوق سرمایه گذاری قابل معامله چیست. باید بگوییم در یک صندوق ETF ممکن است ترکیب مختلفی از اموال و دارایی ها وجود داشته باشد. مثلا ممکن است یک صندوق ETF شامل مقداری طلا، مقداری پول نقد، بخشی از سهام چند شرکت، تعدادی سکه، مقداری ارز و … باشد. به عنوان مثال شما با خرید 2 درصد از واحد های این صندوق، مالک 2 درصد از هرکدام از موجودی صندوق می شوید. یعنی شما مالک 2 درصد از سکه ها، 2 درصد از پول ها و … خواهید بود.

دلیل محبوبیت این روزهای ETF چیست؟

این روز ها بازار بورس در بهترین روزهای خود به سر می برد و یکی از دلایل عمده این مساله عرضه سهام شرکت های دولتی در بازار بورس می باشد. دولت در سال 99 به جهت سیاست های اصل 44 قانون اساسی تصمیم گرفت سهام برخی شرکت های خود را در اختیار مردم قرار دهد. دولت دلیل این اقدام را ایجاد عدالت اجتماعی در میان آحاد مردم عنوان کرده است. بر اساس پیش بینی ها ارزش این عرضه چیزی در حدود 16 هزار و 500 میلیارد تومن خواهد بود. در این طرح سهام شرکت های دولتی نظیر بانک صادرات، ملت، تجارت، شرکت بیمه البرز و… به صورت صندوق های ETF عرضه می گردد. همین مساله باعث ایجاد جنب و جوش عجیبی در بازار بورس و اوراق بهادار گردیده و افراد زیادی در حال وارد کردن سرمایه خود در این راه می باشند.

چگونگی واگذاری ETF توسط دولت

شرایط خرید ETF های دولتی ساده است، بر اساس اطلاعیه صادره توسط سازمان خصوصی سازی به جهت اینکه سهام شرکت های دولتی بصورت عادلانه میان همه مردم توزیع شود. برای خرید واحد های صندوق های ETF سقف دو میلیون تومانی در نظر گرفته اند. یعنی امکان خرید واحد های ETF تا 2 میلیون تومان برای هر فرد با ملیت ایرانی وجود دارد. هر واحد از صندوق ETF به ارزش 10 هزار تومان قیمت گذاری شده است و دولت یک تخفیف 20 درصدی هم برای خریدار لحاظ میکند. با یک حساب سر انگشتی می توان نتیجه گرفت که در این طرح برای خرید هر واحد از این صندوق باید 8500 تومان هزینه کنید. تفاوت این صندوق ها با سهام عدالت در این است که سهامی به خریدار داده نشده و واحد های صندوق به وی واگذار می گردد.

عدم نیاز به کد بورسی در پیش خرید ETF

شرایط خرید ETF های دولتی : اگر قصد ورود به دنیای بورس و بازار سهام را دارید و میخواهید با سرمایه گذاری در این بازار به سود آوری برسید. اولین قدم داشتن کد بورسی است. بدین منظور ابتدا به سامانه سجام مراجعه و در این سامانه ثبت نام میکنید. سجام به معنی “سامانه جامع اطلاعات مشتریان” بورس و اوراق بهادار می باشد. پس از ثبت نام از طرف سایت یک کد رهگیری به شما داده می شود که باید جهت احراز هویت به همراه این کد به یکی از دفاتر پیشخوان دولت مراجعه نمایید. سپس با عضویت در یک صندوق سرمایه گذاری مشترک، کد بورسی به شما تخصیص داده می شود.

پس از طی نمودن این مراحل امکان خرید و فروش با نام شما و با سرمایه شما ممکن میشود. انجام همه این مراحل در زمان کوتاه پیش رو امکان پذیر نیست. جالب است بدانید با هدف عرضه عادلانه سهام دولت تصمیم گرفته اجازه دهد افراد صرفا با کد ملی و بدون هیچ گونه کد بورسی سفارش خود را ثبت کنند تا از عرضه اولیه جا نمانند، سپس در زمان مقتضی نسبت به دریافت کد بورسی اقدام نمایند.

نحوه سرمایه گذاری در صندوق ETF دولتی

بر اساس اعلام سازمان خصوصی سازی متقاضیان از تازیخ 14 تا 31 اردیبهشت ماه سال جاری برای ثبت سفارش صندوق ETF مهلت دارند. شرایط خرید ETF های دولتی با توجه به توضیحات بالا و امکان خرید با کد ملی مراحل انجام این کار بسیار آسان بوده و جهت جلوگیری از ایجاد مشکل در این زمینه فروش واحد های صندوق فقط به افراد با کد حقیقی انجام می شود و افراد حقوقی امکان خرید ندارند.

با این تفاسیر فقط لازم است که یا بصورت حضوری و از طریق کارگزاری ها و یا به صورت آنلاین و از طریق سامانه های انجام معاملات بورس یا از طریق بانک های تجارت، ملت و … ثبت نام نمایید. همان طور که گفته شد با هر کد ملی میتوانید تا شقف 2 میلیون تومان ثبت سفارش نمایید. لازم به ذکر است که پس از خرید واحد های ETF به مدت دو ماه اجازه خرید و فروش آن صادر نمی شود هرچند که بر اساس نظر متخصصان بورس نباید به این زودی به دنبال سود آوری این سهام باشید و سود آور شدن این صندوق به گذشت زمان نیاز دارد.

مشخصات لازم و شرایط خرید ETF های دولتی

جهت ثبت نام و سفارش در مرحله پیش خرید صندوق ETF به نام و نام خانوادگی شخص خریدار، کد ملی همان شخص، صندوق سرمایه گذاری مشترک (ETF) چیست؟ شماره تلفن همراه با سیم کارت به نام شخص خریدار و کد پستی محل زندگی وی نیاز است

طریقه محاسبه قیمت واحد های صندوق ETF

قیمت هر واحد صندوق ETF ثابت نیست و در روز آغاز پذیره نویسی بر اساس میانگین قیمت سهام موجود در صندوق در 30 روز گذشته، قیمت هر واحد تعیین می گردد. که از این قیمت 20 درصد هم دولت تخفیف شامل حال خریداران می کند. از کل مبلغ دارایی هر شخص به میزان 5 واحد درصد جهت انجام عملیات بازارگردانی در صندوق نگه داشته می شود.

سرمایه گذاری در ETF مناسب کدام دسته از افراد است؟

اگر بخواهیم نگاه کلی داشته باشیم مالکیت واحد های صندوق ETF که دارای طیف متنوعی از انواع سهام میباشد به هر کسی که علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس می باشد توصیه می گردد. خیلی افراد هستند که سرمایه گذاری در یک سهام خاص را ریسک بالایی میدانند و این ایده بسیار درست است و در صورت سرمایه گذاری در یک سهام خاص باید حتما دانش کافی جهت این کار را داشته باشید اما صندوق های ETF به دلیل متنوع بودن سهام و البته نظارت یک تیم حرفه ای بر آن از احتمال بیشتری برای و د اوری برخوردار هستند. البته فراموش نکنیم که سرمایه گذاری در ETF ها مناسب کسانی است که قصد سرمایه گذاری میان مدت یا بلند مدت دارند و اگر به دنبال سودآوری در کوتاه مدت هستید شاید ETF برای شما گزینه مناسبی نباشد.

چگونگی حصول اطمینان از اعتبار صندوق ETF

در حالت عادی شما با مراجعه به مدیر یک صندوق اقدام به خرید واحد های آن میکنید که در این حالت اطمینان نمودن به مدیر صندوق کار خیلی ساده ای نیست. اما در ETF ها با توجه به انجام معاملات در بورس، پیش از ورود صندوق به بورس پیگیری ها و کنترل های مورد نیاز توسط سازمان بورس به انجام رسیده است. به همین دلیل حتی افراد تازه کار هم با مشکل عدم اطمینان به صندوق مواجه نخواهند شد.

عرضه سهام در صندوق‌های مبادله ای/ صندوق‌های ETF چیست و برای چه افرادی مفید است؟

طبق برآوردها بسیاری از تازه واردان بورسی علم معاملات را نداشته و حضور در این صندوق ها می تواند راهکاری بسیاری مناسب برای افراد تازه وارد بورس برای سودآوری و کم کردن ریسک معاملاتی باشد.

وحید بلالی؛ خبرگزاری بازار_ قرار است در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ماه مبلغ ۲ میلیون تومان سهام با تخفیف ۲۰ درصدی در صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله یا ETF برای هر کد ملی واگذار شود، این واگذاری به اندازه ۱۶ هزار میلیارد تومان بوده و سهام دولت در بانک های صادرات، ملت، تجارت و شرکت های بیمه ای البرز و اتکایی امین را شامل می شود.

پذیره ‏نویسی واحدهای این صندوق برای اشخاص دارای کد معاملاتی (کد بورسی) از طریق کارگزاری ‌های بورس و سامانه‏‌های آنلاین معاملاتی و درگاه‏‌های غیرحضوری و حضوری بانک‏‌های منتخب و برای اشخاص فاقد کد بورسی، از طریق درگاه‌های غیرحضوری و حضوری بانک‌‏های منتخب صورت می‌‏پذیرد.

وزارت اقتصاد این کار را برای رونق گرفتن این صندوق ها و ترغیب مردم به حضور در این صندوق ها انجام می دهد، طبق برآوردها بسیاری از تازه واردان بورسی علم معاملات را نداشته و حضور در این صندوق ها می تواند راهکاری بسیاری مناسب برای افراد تازه وارد بورس برای سودآوری و کم کردن ریسک معاملاتی باشد.

صندوق های ETF چیست؟

صندوق های سرمایه گذاری ETF مخفف جمله Exchange-traded fund به معنای صندوق مبادله ای است، این صندوق ها به سرمایه گذار این امکان را می دهد که از دارایی های متنوع بهره ببرد، سرمایهگذاران می توانند در طول ساعت معاملات از ساعت ۸و نیم تا ساعت ۱۲ و نیم می تواند واحدهایی از این صندوق را بخرد، این صندوق ها از سبد سهام توسط افراد حرفه ای مدیریت شده و سعی دارد بیشترین سود را عاید سرمایه گذاران کند بخشی از پرتفوی این صندوق ها به انواع اوراق بهادار اختصاص دارد.

NAV این صندوق‌ها هر ۲ دقیقه یکبار بروزرسانی می‌شود، بنابراین لازم نیست برای خرید و فروش واحدهای خود مانند صندوق‌های غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.

صندوق های سرمایه گذاری ETF بسیار شبیه به صندوق های سرمایه گذاری مشترک هستند، در صندوق سرمایه گذاری مشترک در پایان معاملات بر اساس NAV که معیاری برای ارزش ذاتی صندوق بوده خرید و فروش می شوند در صورتی که در صندوق سرمایه گذاری ETF می توان در طول روز سهام را خرید و فروش کرد و این صندوق ها نقدشوندگی بسیار بهتری نسبت به صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارند، صندوق قابل معامله یا ETF به سه دسته سرمایه گذاری در سهام، سرمایه گذاری مختلط و سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثبات تقسیم بندی شده و کارمزد این صندوق ها نیز متفاوت است.

برای بهره وری بیشتر از این صندوق ها باید حداقل شش ماه صبر کرد تا بازدهی خوبی را عاید سرمایه گذاران کند، معافیت مالیاتی از دیگر جذابیت های این صندوق است، جذابیت دیگر این صندوق نداشتن صف خرید و صف فروش بوده که این دو واقعیت فعالان بورسی را بسیار اذیت کرده است، توجه داشتن به NAV یکی دیگر از محاسن این صندوق هاست، متاسفانه عده ای از تازه واردان بورسی بی توجه به این شاخص در حال خرید این صندوق ها هستند، در روزهای گذشته صندوق های بسیاری بالاتر از ارزش ذاتی خود به فروش رفتند.